22 Μαρτίου

Παγκόσμια Ημέρα Νερού

Γράφει ο Αθανάσιος Κάππας,

Πολιτικός Μηχανικός – Συγκοινωνιολόγος

Για άλλη μία χρονιά έρχεται στις 22 Μαρτίου η Παγκόσμια Ημέρα Νερού (ΠΗΝ) να μας «θυμίσει» την τεράστια αξία αυτού του φυσικού αγαθού και να μας οδηγήσει και πάλι σε αναστοχασμό για την πορεία της «σχέσης» του με τον άνθρωπο, ουσιαστικά τη σχέση του ανθρώπου με την φύση.

Νερό, πηγή ζωής για τον άνθρωπο, παράλληλα και την πιο ισχυρή «ασπίδα» της δημόσιας υγείας.
Οι ειδικοί διαμηνύουν σε όλους τους τόνους ότι το συχνό πλύσιμο των χεριών αποτελεί αυτή την στιγμή την καλύτερη προφύλαξη απέναντι στον COVID-19 (κορωνοϊό).
Η πρόσβαση σε άφθονο και καθαρό νερό, μπορεί να θεωρείται δεδομένη για τους πολίτες, όμως, για ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του πλανήτη μας δεν είναι …

Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται στο μεγαλύτερο μέρος του από νερό. Τα 2/3 του σώματός μας και το 75 % του εγκεφάλου μας είναι νερό. Χωρίς τροφή μπορεί κανείς να επιβιώσει για αρκετές εβδομάδες, χωρίς νερό όμως όχι”.
-Περίπου 2,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν χωρίς πρόσβαση σε ασφαλές νερό.
-2,7 εκατομμύρια σε τουαλέτες και εγκαταστάσεις υγιεινής
-Μέχρι το 2050, έως 5,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι ενδέχεται να ζουν σε περιοχές όπου θα παρουσιάζεται έλλειψη νερού για τουλάχιστον ένα μήνα το χρόνο.
-Μέχρι το 2040, η παγκόσμια ζήτηση ενέργειας προβλέπεται να αυξηθεί περισσότερο από 25% και η ζήτηση νερού αναμένεται να αυξηθεί περισσότερο από 50%.
-Το 24% της νοσηρότητας και το 23% όλων των θανάτων αποδίδεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων και το νερό.
-Οι συνέπειες είναι δραματικές. Κάθε χρόνο πεθαίνουν περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι λόγω έλλειψης νερού ή από
ασθένειες που οφείλονται σε μολυσμένο νερό…
-Οι ασθένειες που προέρχονται από την έλλειψη νερού και εγκαταστάσεων υγιεινής, προκαλούν περισσότερα θύματα από ότι οι πόλεμοι. Η διάρροια είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου στα παιδιά. Η
έλλειψη νερού σκοτώνει περισσότερα παιδιά από ότι το Aids, η ελονοσία και η ιλαρά μαζί.
Όλοι μας γνωρίζουμε -έστω θεωρητικά- ότι
δεν μπορεί να υπάρξει καμία μορφή ζωής στον πλανήτη χωρίς το νερό. Τις
τελευταίες δεκαετίες, στις δυτικές-ευρωπαϊκές κοινωνίες η δυνατότητα πρόσβασης σε καθαρό νερό βελτιώθηκε σημαντικά, με αποτέλεσμα κάθε σπίτι να διαθέτει δική του παροχή και το νερό να ρέει άφθονο από τη βρύση μας. Δεν το κουβαλάμε πλέον από τις πηγές, ούτε το αναζητούμε στα ποτάμια. Από το λούσιμο στη σκάφη και το πλύσιμο των ρούχων στις βρύσες των χωριών, περάσαμε , χωρίς μεγάλο πλέον κόπο ή κόστος, στα αυτονόητα πλυντήρια, τα υδρομασάζ και τις πισίνες. Και μόνο όταν διανύουμε μεγάλες περιόδους ανομβρίας ή όταν τύχει να υπάρξει κάποια βλάβη και να έχουμε διακοπή ύδρευσης στο σπίτι μας, φαίνεται να θυμόμαστε οι πιο παλιοί και να συνειδητοποιούμε οι νεότεροι τη σημασία του νερού, κι ενδεχομένως την αξία του.
Ιδιαίτερα στην αγροτική και νησιωτική Ελλάδα, ωστόσο, η αξία των υδατικών πόρων είναι – ή θα έπρεπε να είναι – περισσότερο από προφανής. Δεν είναι λίγες οι περιοχές σε ολόκληρη τη χώρα, που αντιμετωπίζουν σοβαρά ζητήματα λειψυδρίας και κακής ποιότητας του νερού και υποχρεώνονται εδώ και χρόνια να το μεταφέρουν ή να αγοράζουν μπουκάλια για οικιακή χρήση. Το πρόβλημα αναμένεται να ενταθεί και να επιδεινωθεί λόγω των επιστημονικά αποδεδειγμένων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη λεκάνη της Μεσογείου, όπως και της αύξησης του πληθυσμού.
Ο καθένας, λοιπόν, μπορεί να αντιληφθεί την σπουδαιότητα και τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει η εκάστοτε ΔΕΥΑ για να συμβεί το… αυτονόητο! Να φθάσει στη βρύση μας καθαρό, ασφαλές, πόσιμο νερό σε διαρκή βάση, προϋπόθεση για καλή υγεία, αειφόρο ανάπτυξη και ευημερία.
Η διαχείριση του νερού αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Παραδοσιακά, η εκμετάλλευση των υδατικών πόρων σημαίνει μεγιστοποίηση της προσφοράς νερού. Η κατάχρηση στην κατασκευή φραγμάτων και στις αντλήσεις υπόγειου νερού έχει διεθνώς ως επακόλουθο την πολύμορφη κακοποίηση των υδατικών συστημάτων. Πολλές συνέπειες, όπως η υφαλμύρωση ή η καταστροφή βιοτόπων, είναι μη αναστρέψιμες. Εξάλλου, παρά τις καταχρήσεις, τα προβλήματα δεν έχουν λυθεί αφού δισεκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να μην έχουν εγγυημένη πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Σήμερα, η μείζων διατάραξη του υδρολογικού κύκλου, στην προοπτική ενδεχόμενης κλιματικής αλλαγής, κάνει απαραίτητη μια συνετή προληπτική πολιτική.
Μια νέα διαχείριση των νερών συνιστά πολιτιστική αλλαγή, διότι από τη μεγιστοποίηση της προσφοράς πρέπει να περάσουμε στη διαχείριση της ζήτησης, δηλαδή κυρίως στην εξοικονόμηση. Παράλληλα, η τεχνολογία προσφέρει δυνατότητες παραγωγής νερού από τοπικούς ανανεώσιμους πόρους με χρήση ανανεώσιμης ενέργειας, π.χ. επαναχρησιμοποίηση λυμάτων ή αφαλάτωση.
Η «κουλτούρα του νερού»
«Η ανθρώπινη φύση είναι σαν το νερό. Παίρνει το σχήμα του δοχείου που το περιέχει»
Γι αυτό ο Δήμος πρέπει να προάγει την «κουλτούρα του νερού» με απώτερο στόχο τη δημιουργία περιβαλλοντικής συνείδησης ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά που αποτελούν το μέλλον μας.
-Με προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σε μαθητές-τριες
Καμπάνιες, όπου μαθαίνει στα παιδιά μέσα από δραστηριότητες την σπουδαιότητα του νερού για τη σωστή ανάπτυξη τους, αλλά και τρόπους για την εξοικονόμησή του.
Η ατομική ευθύνη
Δεν αρκούν, όμως, οι πρωτοβουλίες και τα έργα του Δήμου. Απαιτείται η ενεργοποίηση και η ευαισθητοποίηση των ίδιων των πολιτών για να διασφαλίσουμε την αφθονία και την ποιότητα του πολύτιμου αυτού αγαθού, που λέγεται νερό!
Πώς;
. Εξοικονομώντας νερό.
. Μεριμνώντας ώστε τα αστικά λύματα να ΜΗΝ διοχετεύονται στους αγωγούς ομβρίων.
. Αποφεύγοντας τη ρίψη χημικών και αποβλήτων σε κανάλια, ρέματα και ποτάμια.
Εναπόκειται, όμως, στον καθένα από εμάς, ξεχωριστά, να αναλάβει το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί απέναντι στις επόμενες γενιές! Όσο καλύτερα το κατανοήσουμε και γνωρίσουμε τις δυνατότητες ορθολογικής χρήσης του, τόσο πιο αποτελεσματικοί θα είμαστε στην ουσιαστική διαφύλαξη του αναντικατάστατου αυτού φυσικού πόρου.
Αν όλοι μας προσέξουμε σήμερα, αύριο τα παιδιά μας θα «πίνουν νερό στο όνομά μας»!
“Δεν έχουμε νερό για χάσιμο”

Αθανάσιος Κάππας

Civil & Traffic Engineer