Αντί 40ήμερου μνημοσύνου
Αποχαιρετιστήριο στον τελευταίο
κρατικό Νομάρχη του Νομού Δράμας
Του Γιάννη Παπουτσή
Έφυγε, την Τρίτη 26 Αυγούστου 2025, από το μάταιο τούτο κόσμο ο τελευταίος κρατικός Νομάρχης του Νομού Δράμας, ο Χρήστος Μιχαλές σε ηλικία 80 χρονών.
Η είδηση μας έφερε θλίψη – ήταν σε όλους μας αγαπητός -, δεν μπορέσαμε να τον συνοδεύσουμε στην τελευταία του κατοικία.
Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ξεκίνησε την επαγγελματική του πορεία το 1971 ως καθηγητής στη Λάρισα. Το 1974, διορίστηκε στη Δημόσια Μέση Εκπαίδευση του Νομού Λάρισας, σηματοδοτώντας την αρχή μιας διαδρομής αφοσίωσης στην παιδεία. Από τα πρώτα του βήματα ασχολήθηκε ενεργά με το συνδικαλιστικό κίνημα των καθηγητών, εκλεγόμενος κατ’ αρχήν ως μέλος του ΔΣ της ΕΛΜΕ Λάρισας και στη συνέχεια υπηρέτησε ως Γενικός Γραμματέας και Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ). Η συνδικαλιστική του πορεία ολοκληρώθηκε με συμμετοχή στο Γενικό Συμβούλιο της ΑΔΕΔΥ (1987-1990), αφήνοντας ισχυρό αποτύπωμα στην εκπαιδευτική κοινότητα.
Η αφοσίωσή του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση τον οδήγησε στη θέση του Νομάρχη Δράμας (1993–1994) και στη συνέχεια σε ρόλους συνεργασίας με Υπουργούς Παιδείας. Αργότερα, εκλέχθηκε Νομαρχιακός Σύμβουλος Λάρισας, Έπαρχος Ελασσόνας και Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Βερδικούσας, συνεχίζοντας να προσφέρει στην κοινωνία με συνέπεια και σεβασμό. Υπήρξε αρθρογράφος σε εφημερίδες και περιοδικά, συμβάλλοντας στον δημόσιο διάλογο για την εκπαίδευση, τη δημόσια διοίκηση, τον συνδικαλισμό και την αυτοδιοίκηση.
Έργο ζωής του παρέμεινε η συγγραφή της ιστορίας του συνδικαλιστικού κινήματος των καθηγητών Μ.Ε., ένα έργο που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει. “Γιάννη έχω ολοκληρώσει την ιστορία της ΟΛΜΕ και είμαι περίπου στα χίλια φύλλα, μάλλον για δίτομο έργο μιλάμε, πρέπει να βρω τρόπο να το εκδώσω και σκέφτηκα να σε πάρω τηλέφωνο μήπως έχεις καμιά ιδέα, αλλά μάλλον το βλέπω για αυτοέκδοση…τί λες; Υπάρχουν φίλοι που θα μπορούσαν να στηρίξουν ένα τέτοιο εγχείρημα;”…”Χρήστο, στη συγκυρία ποιός άραγε θα ενδιαφερθεί για το συνδικαλιστικό κίνημα των καθηγητών και την ιστορία του; Ποιός νέος συνάδελφος θα ασχοληθεί με τα κοινά των καθηγητών, τους αγώνες που προηγήθηκαν για να κατακτηθούν πράγματα; Θα ξεκινήσω μια προσπάθεια εύρεσης πόρων και μιλάμε”.
Ήταν η τελευταία συνομιλία μας…
Στη Δράμα ως Νομάρχης άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του με σημαντικότατο έργο, που ακόμη και σήμερα “ομιλεί”. Επέδειξε ήθος, και ήταν το παράδειγμα χρηστής διαχείρισης του δημοσίου χρήματος (μετά τα όσα είχαν προηγηθεί από τους προκατόχους του), ενέπνεε το σεβασμό σε όλους συνεργάτες, υπαλλήλους, αυτοδιοικητικούς παράγοντες και πολίτες, συντρόφους και φίλους χωρίς διακρίσεις με αυτοπεποίθηση, σοβαρότητα και ταπεινότητα δίχως κομπορρημοσύνη, παρόλο που είχε πολύπλευρες δεξιότητες, εμπειρίες, ενδιαφέροντα και γνώσεις.
Με τον τρόπο, τη μαεστρία, τη γνώση, τη διαχείριση του “εχθρικού” και “αντίπαλου” πολιτικά τότε Νομαρχιακού Συμβουλίου που τον χαρακτήριζαν, και με τις απαιτούμενες πολιτικές ισορροπίες που αξιοποίησε, κατάφερε πέραν των άλλων να καταρτίσει και να ψηφιστεί ομόφωνα το Νομαρχιακό Πρόγραμμα εν όψει του δεύτερου πακέτου Ντελόρ (προγραμματική περίοδος 1993-1999) έργα του οποίου είναι σήμερα εμβληματικά και σημαίνουν όπως: σπήλαιο Αγγίτη, αρχαιολογικός χώρος Καλής Βρύσης, χιονοδρομικό κέντρο Φαλακρού, Νερά του Νέστου, πηγές Βοϊράνης, Πολυκλαδικό Λύκειο, Μουσικό Σχολείο (που χάρη στην προσωπική του διαμεσολάβηση λειτούργησε από το σχολικό έτος 1994 -95) κ.ά. Και αυτά στην δύσκολη εκείνη περίοδο που το ελληνικό κράτος είχε προσωρινά χρεοκοπήσει καθώς δεν είχε τους πόρους για την πληρωμή των άμεσων υποχρεώσεών του, αφού ο κρατικός προϋπολογισμός του 1993 είχε πέσει έξω.
Παρότι γνώριζε ότι έχει χρόνο λήξης η θητεία του έως την εφαρμογή του προοδευτικού νόμου για την Αιρετή Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, εκπλήρωσε με το παραπάνω και ευσυνειδήτως τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις του με πλήρη σεβασμό στον άνθρωπο και τον τόπο. Πρωταγωνίστησε στον αγώνα για εκδημοκρατισμό των δομών της Νομαρχίας θέτοντας με ευελιξία, προσαρμοστικό ύφος εργασίας, σε συνδυασμό με έναν ισχυρό προσανατολισμό που αντιπροσώπευε, μια άλλη καινοτόμα προσέγγιση στη δημόσια διοίκηση.
Υπηρέτησε ξεκάθαρα και με αυταπάρνηση τους τεθέντες στόχους της κυβέρνησης για την οικονομική ανάπτυξη που θα έφερνε μεγαλύτερα έσοδα στο κράτος, τον εκσυγχρονισμό της φορολογικής βάσης ώστε να αντικατόπτριζε τις αλλαγές στην κοινωνία, και τις επενδύσεις που θα αύξαναν την παραγωγικότητα με πλήρη αξιοποίηση των πόρων που διέθετε η Ε.Ε. για τη χώρα, την περιφέρεια ΑΜΘ και το Νομό μας.
Με ευαισθησία, προθυμία, απλότητα, πειθώ, εμπιστοσύνη στους Δημάρχους και τους Προέδρους των Κοινοτήτων φρόντιζε να ικανοποιεί τα μικρά και μεγάλα προβλήματα και ανάγκες που είχαν.
Στήριξε τα δρώμενά μας με την παρουσία του σ’ αυτά και τις εκφάνσεις τους καθώς τα απενοχοποίησε από λογικές αστυνομοκρατίας μιας ξεπερασμένης εποχής – βέβαια είχε προηγηθεί η παρουσία των Αράπηδων Μοναστηρακίου και των Καρναβαλιών του Σοχού στο Μέγαρο Ηρώδου του Αττικού ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας στις 10 /09/1992 -, που όμως συνέχιζε ως τις ημέρες εκείνες, σαν φαντάσματα ενός Μεταξικού και δικτατορικού φόβου απαγορεύσεων, γι’ αυτό συνοδευόταν από τον αστυνομικό διευθυντή και για να απελευθερώσει τους διαχειριστές και τελεστές, ώστε να επιτελούν και να υπηρετούν τη διαχρονία μας μ’ όλους τους μύθους, τις ιστορίες και τους συμβολισμούς που ενέχουν.
Μας λύπησε και μας στεναχώρησε πολύ η μη επιλογή του ως περιφερειακού διευθυντή στη μεταβατική φάση μέχρι την ανάληψη των καθηκόντων από την αιρετή Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, ώστε λάβαμε ομόφωνη απόφαση παραίτησης ως Νομαρχιακή Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ.
Δίχως την αγάπη του για τον αθλητισμό και την ισχυρή πολιτική βούλησή του δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί και να ολοκληρωθεί το γήπεδο Μοναστηρακίου, του αγαπημένου μας ΚΕΡΑΥΝΟΥ, που η θέληση των κατοίκων έμενε ανολοκλήρωτη επιθυμία αιώνα, και που φάνταζε κάτι σαν όνειρο. Βοήθησαν πολλοί γι’ αυτό οι λατόμοι που έδωσαν τους όγκους, οι φορτηγατζήδες που τους μετέφεραν με συνοδεία οχημάτων της αστυνομίας, οι χειριστές μηχανημάτων που τους τοποθέτησαν αριστοτεχνικά, σύσσωμη η κοινότητα βασισμένοι και συγχρωτισμένοι όλοι στη μελέτη και το σχέδιο του προϊσταμένου των Τεχνικών Υπηρεσιών.
Βαθιά προοδευτικός είναι ο χρήσιμος άνθρωπος που αφιερώνει ανιδιοτελώς μία ολόκληρη ζωή για να κάνει πράγματα που δεν αφορούν τον εαυτό του, είναι έξω από το συμφέρον του. Γνωρίζοντας ίσως πως η δική του παρακαταθήκη δεν θα αφορά ούτε καν τη γενιά του, αλλά κάποια επόμενη γενιά.
Αγαπητέ φίλε, συνάδελφε και σύντροφε Χρήστο θα σε θυμόμαστε όσο ζούμε. Έγινες ο οδηγός μας στο δρόμο που οφείλουμε να δρούμε με όραμα, γνώση και θεσμική σοβαρότητα. Και γι’ αυτό, θεία τύχη το έφερε, να διοριστείς στη Δράμα και να δώσεις νόημα και περιεχόμενο στην ετυμολογική ρίζα μας.
Καλό σου ταξίδι!
Δράμα 5 Οκτωβρίου 2025
Γιάννης Παπουτσής,
Msc Διοίκησης Εκπαιδευτικών Μονάδων, Πρόεδρος του Μορφωτικού & Πολιτιστικού Συλλόγου Μοναστηρακίου Δράμας και του Κέντρου Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ανατολικής Μακεδονίας
Υ.Γ. Στην φωτογραφία από την ορκωμοσία τους και από αριστερά:
Μιχαλές Χρήστος (Νομάρχης Δράμας), Δημητριάδης Σωκράτης (Νομάρχης Έβρου), Ζουρνατζής Λάζαρος (Νομάρχης Ξάνθης), Παπαβασιλείου Δημήτριος (Περιφερειάρχης ΑΜΘ), Παπαδόπουλος Παύλος (Νομάρχης Ροδόπης) και Μπροφίδης Πασχάλης (Νομάρχης Καβάλας)
