H Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα
Ένα πανευρωπαϊκό βήμα διαλόγου
για πολιτικά και στρατηγικά θέματα
Δρ. Ελένη Χυτοπούλου-Παππά
Ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ένωση, με πρωτοβουλία του Γάλλου Προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, να ξαναπιάσει το νήμα και να αναβιώσει μια προσπάθεια που εγκαταλείφθηκε πριν από πολλά χρόνια. Το μακρινό 1952, με βάση το σχέδιο του Γάλλου Πρωθυπουργού Ρενέ Πλεβέν, που απέβλεπε στο να οργανώσει η Ευρώπη με δικά της μέσα την Άμυνα και Ασφάλειά της, υπογράφτηκε μια συνθήκη για το σχηματισμό μιας πανευρωπαϊκής αμυντικής δύναμης που θα περιλάμβανε Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο και Δυτική Γερμανία. Η συνθήκη αυτή δεν επικυρώθηκε από την Γαλλική Εθνοσυνέλευση και δεν εφαρμόστηκε. Ο κύριος λόγος αποτυχίας του σχεδίου Πλεβέν ήταν ανησυχίες από Γαλλικής πλευράς για αποδυνάμωση της εθνικής της κυριαρχίας και φόβοι για επανεξοπλισμό της Γερμανίας. Ωστόσο, εάν το σχέδιο είχε προχωρήσει θα είχε δημιουργηθεί τότε πανευρωπαϊκός στρατός με συμμετοχή Γαλλικών, Ιταλικών, Βελγικών, Ολλανδικών, Λουξεμβουργιανών στρατευμάτων, που θα έδιναν αναφορά στις εθνικές κυβερνήσεις και Γερμανικών στρατευμάτων που θα έδιναν αναφορά στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα.
Στην νέα Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα ,που συγκροτήθηκε και λειτουργεί σαν διακυβερνητικό φόρουμ από το 2022, συμμετέχουν, εκπροσωπούμενα από Προέδρους η Πρωθυπουργούς, 47 ευρωπαϊκά κράτη, μεταξύ των οποίων και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Ρωσία και η Λευκορωσία εξ αρχής αποκλείστηκαν. Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα στοχεύει στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ κρατών μελών της ΕΕ και τρίτων χωρών που μοιράζονται τις ίδιες ευρωπαϊκές αξίες και στην αύξηση της συνεργασίας μεταξύ των χωρών μελών σε ευρείας κλίμακας θέματα όπως η ειρήνη, η ασφάλεια, η ενέργεια, το κλίμα, η μετανάστευση , η κυβερνοασφάλεια και η τρέχουσα οικονομική κατάσταση .Επιπλέον ενθαρρύνονται οι υποψήφιες χώρες να αρχίσουν να συμμετέχουν σε ορισμένα ευρωπαϊκά έργα, όπως ανταλλαγές φοιτητών και πανεπιστημίων.
Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα δεν διαθέτει μέχρι σήμερα δική της γραμματεία, προϋπολογισμό και προσωπικό. Ωστόσο, από το 2023,η Γαλλική Κυβέρνηση δημιούργησε μια μικρή task force για να υποστηρίξει το έργο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας και να βοηθήσει στην οργάνωση των συναντήσεων κορυφής. Συναντήσεις κορυφής οργανώνονται δύο φορές τον χρόνο από τα κράτη που τις φιλοξενούν. Η εαρινή σύνοδος διοργανώνεται από ένα ευρωπαϊκό κράτος ,που δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η φθινοπωρινή από το κράτος μέλος της ΕΕ που ασκεί την εξαμηνιαία Προεδρία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η εαρινή σύνοδος φέτος πραγματοποιήθηκε στις 16 Μάιου στα Τίρανα και η φθινοπωρινή θα γίνει στις 2 Οκτωβρίου στη Δανία.
Κεντρικό θέμα της εαρινής συνόδου ήταν « Η Νέα Ευρώπη σε ένα Νέο Κόσμο : Ενότητα, Συνεργασία, Κοινή Δράση» Aπo τις παρεμβάσεις στην εαρινή σύνοδο συγκρατούνται τα εξής. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κα Ursula Von der Leyen επεσήμανε ότι η Ευρώπη πρέπει να παραμείνει ενωμένη και ο πόλεμος στην Ουκρανία να σταματήσει άμεσα. Εάν δεν υπάρξει πρόοδος στις συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου και την αποκατάσταση της ειρήνης , η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιβάλλει νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Ο Γερμανός Πρόεδρος , κ Friedrich Merz τόνισε ,αφενός ότι οι ΗΠΑ είναι ένας αναντικατάστατος σύμμαχος για την ειρήνη και την ελευθερία στην Ευρώπη και αφετέρου για να υπάρξει ικανοποιητική άμυνα θα πρέπει να δοθεί η ανάλογη χρηματοδότηση. Εκ μέρους του Ηνωμένου Βασιλείου, ο Πρωθυπουργός κ Keir Starmer επεσήμανε ότι εάν δεν σταματήσει ο πόλεμος, ο Ρώσος Πρόεδρος κ Putin θα κληθεί να αντιμετωπίσει τις συνέπειες. Η Πρωθυπουργός της Ιταλίας κα Georgia Meloni αναφέρθηκε επίσης στην ενότητα που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και τόνισε ότι θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ευρωπαϊκή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Ο Πρόεδρος της Τουρκίας κ Recep Erdogan ανέφερε ότι για να ενισχύσει την ασφάλεια της η Ευρώπη θα πρέπει να συνεργαστεί με συμμάχους και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκ μέρους της Ελλάδας συμμετείχε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ Τασούλας ,ο οποίος υπογράμμισε ότι η στήριξη της Ουκρανίας αποτελεί προτεραιότητα και ακολούθως επεσήμανε ότι η ΕΕ θα πρέπει επίσης να διαφυλάξει τις αρχές και τις αξίες της , αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ανθεκτικότητα της δημοκρατίας σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η συμμετοχή στο φόρουμ είναι υψηλή και υπάρχει ενδιαφέρον να συνεχιστεί ο διάλογος για τα πολιτικά και στρατηγικά ζητήματα που αφορούν το μέλλον της Ευρώπης .Εξάλλου, η Ευρώπη ,ενώ συνεχίζει να διακηρύττει τον σταθερό της προσανατολισμό στην εδραίωση της ειρήνης, επιδιώκει να απογαλακτιστεί για θέματα άμυνας και ασφάλειας από τις ΗΠΑ, χωρίς όμως να αμφισβητεί τον ρόλο του ΝΑΤΟ. Σίγουρα ο δρόμος είναι μακρύς και δύσκολος ,προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση των εθνικών κρατών να αποκτήσει μια ενιαία στρατηγική και τα μέσα για την αντιμετώπιση απειλών στο πλαίσιο του γεωπολιτικού ανταγωνισμού για την επιβολή ισχύος. Προς το παρόν η συνέχιση και εμβάθυνση του διαλόγου είναι χρήσιμη για την ενίσχυση της ενότητας και τον συντονισμό της δράσης σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος για τα Ευρωπαϊκά Κράτη.
