Με επιτυχία το 1ο Συμπόσιο Α.Π.Κ. Δράμας
Με στόχο τη διαφύλαξη, προοπτική
& βιώσιμη ανάπτυξη η άυλη
πολιτιστική κληρονομιά στη Δράμα
Μιλάνε στον «Π.Τ.» η κα. Φακιολά από το Υπ. Πολιτισμού, ο κ. Χατζόπουλος από την Αναπτυξιακή Δράμας, ο κ. Παπουτσής από το Μοναστηράκι, ο κ. Παλλικάρης από την Κ. Βρύση, η κα. Θεοδωρίδου από το Καλαμπάκι.
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ επιτυχία πραγματοποιήθηκε το τριήμερο 20, 21 και 22 Δεκεμβρίου, το 1ο Συμπόσιο Τοπικού Δικτύου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς Δράμας.
Όπως είναι γνωστό, ο Νομός Δράμας έχει εντάξει έξι συνολικά στοιχεία στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς τα οποία είναι: Οι Αράπηδες Μοναστηρακίου, τα Μπαμπούγερα Καλής Βρύσης, τα Κάλαντα Κρυονερίου – το Κουρμπάνι του Αγίου Αθανασίου, την Καλογεροδευτέρα από το Καλαμπάκι και τις Ιπποδρομίες Δοξάτου.
Στο πλαίσιο αυτό και με την αμέριστη συμπαράσταση της Αναπτυξιακής Εταιρείας Δράμας, οι Μορφωτικοί Πολιτιστικοί Σύλλογοι Μοναστηρακίου, Καλαμπακίου, Καλής Βρύσης και ο Ιππικός Όμιλος Δοξάτου, έχουν συστήσει το τοπικό Δίκτυο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς με στόχο την έρευνα, τη διαφύλαξη, την προοπτική και τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής μέσα από τα δρώμενα και έθιμα.
Το 1ο Συμπόσιο, μέσα από σειρά σημαντικών εισηγήσεων με επιστημονικό υπόβαθρο, δημιούργησε ήδη σημαντικές προοπτικές για το μέλλον, ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι ήταν αφιερωμένο «στους ανθρώπους που το πνευματικό τους έργο αποτελεί παρακαταθήκη για στη Δράμα, που η λαχτάρα τους για την Ιθάκη τους οδήγησε στην Οδύσσεια της λαϊκής παράδοσης. Τους Γεώργιο Ν. Αικατερινίδη και Γεώργιο Κ. Χατζόπουλο».
Στον «Π.Τ.» μίλησαν άνθρωποι των Συλλόγων που πρωτοστάτησαν και συνεχίζουν να πρωτοστατούν μέσα από τους Συλλόγους, αλλά και με τη δουλειά τους δημιούργησαν το Δίκτυο στη Δράμα, με στόχο να το ενώσουν σε ένα πανελλήνιο δίκτυο, αλλά και να βοηθήσουν να ενταχθούν και άλλα έθιμα και δρώμενα.
Μ. Φακιολά: «Η Α.Π.Κ. απαντά στις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου»
Πριν απ’ όλους, δηλώσεις στον «Π.Τ.» έκανε η κα. Μαρία Φακιολά, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπ. Πολιτισμού.
Όπως τόνισε αρχικά, «είμαστε χαρούμενοι που βρισκόμαστε εδώ. Τέτοιες πρωτοβουλίες πάντα αναδεικνύουν ποικιλοτρόπως την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, βρίσκουν δυνατότητες ακόμα περισσότερων διαδικασιών μέσω των οποίων η κοινότητα θα εκφράσει τον εαυτό της και θα φανούν ακόμα περισσότερο στον σύγχρονο κόσμο, τα οποία διαθέτει η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά».
Ερωτώμενη για το τι είναι αυτό το τόσο σημαντικό που συνθέτει την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, η κα. Φακιολά τόνισε: «Είναι πάρα πολλά. Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, απαντά σε όλες σχεδόν τις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου. Τα δύο βασικά προβλήματα στα οποία οι περισσότεροι μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι είναι σημαντικά, όπως οι ανθρώπινες σχέσεις και το θέμα των πόρων. Εκεί η Α.Π.Κ. μας δίνει παραδείγματα τα οποία εμπνέουν, τα οποία δρομολογούν δυνατότητες μέσα στις τοπικές κοινωνίες αλλά και ευρύτερα στις κοινωνίες, να διαμορφώσουν μετ’ επιγνώσεως σχέδια και δρόμους διαφορετικούς για την ανάπτυξή τους. Ενδεχομένως και κάποιας μορφής ανάπτυξη από τη συνετή διαχείριση των πόρων και των πρώτων υλών, μέσα από αγαθά τα οποία έχουν φτιαχτεί με μεράκι και ποιότητα. Είναι πάρα πολλά αυτά που μπορεί κανείς να πει για τη ζωντανή κληρονομιά. Είναι ο ίδιος όρος, αλλά μπορούμε να καταλάβουμε περισσότερα, όταν λέμε, η ζωντανή κληρονομιά μας.
Είναι αυτό που πυροδοτεί τις κοινότητες, αυτό που δίνει τις δυνατότητες στην τοπική ταυτότητα να εκφραστεί, κι αυτό το οποίο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε σαν δυνατότητα, όπου μας ανοίγει περισσότερες επιλογές. Γνώση από το παρελθόν που μας ανοίγει περισσότερες επιλογές για το μέλλον».
Χατζόπουλος: Μια φιλόδοξη προσπάθεια
Με τη σειρά του, ο διευθυντής της Αναπτυξιακής Εταιρείας Δράμας κ. Μανόλης Χατζόπουλος, μιλώντας στον «Π.Τ. αναφέρθηκε στη δημιουργία του Δικτύου: «Αυτοί οι 4 Σύλλογοι με κοινό στοιχείο την εγγραφή τους στο Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, συναντιούνται, συζητούν και συνεργάζονται στα γραφεία της Αναπτυξιακής. Μετά από ένα χρόνο και την υπογραφή ενός μνημονίου συνεργασίας τον Γενάρη του 2024 έφτασαν στην πρώτη κοινή τους προσπάθεια, να διοργανώσουν ένα συμπόσιο μεγάλου μεγέθους με πολλές εισηγήσεις και διάδραση. Είναι μια φιλόδοξη προσπάθεια, ίσως και η πρώτη σε επίπεδο χώρας. Πέρυσι έγινε μια πρώτη συνάντηση φορέων στην Αθήνα υπό την αιγίδα του Υπ. Πολιτισμού και σήμερα είναι η πρώτη τόσο μεγάλου μεγέθους στην Περιφέρεια».
Ερωτώμενος αν μελλοντικά η Αναπτυξιακή Εταιρεία θα μπορούσε να συμβάλλει με κάποιον τρόπο, εξήγησε: «Φυσικά και θα μπορούσε. Αν ήταν κάποια άλλη χρονική στιγμή όλες οι δαπάνες του εν λόγω συμποσίου, θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από το πρόγραμμα Leader. Όπως κάναμε το συμπόσιο της Χωριστής πριν από δύο χρόνια αλλά και όπως έχουμε επιχορηγήσει και πολλούς άλλους συλλόγους, απλά θα πρέπει να υπάρξει και η συγκυρία με μια ανοικτή πρόσκληση».
Παπουτσής: Στόχος η ανάδειξη του τόπου
Μιλώντας στον «Π.Τ.» ο πρόεδρος του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Μοναστηρακίου, κ. Παπουτσής, εξηγεί ότι «η Δράμα έχει έξι στοιχεία ενταγμένα στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομάς. Ξεκινήσαμε εμείς πρώτα, οι Αράπηδες Μοναστηρακίου και μετά το Καλαμπάκι με το Κουρμπάνι και την Καλογεροδευτέρα και τα Κάλαντα του Κρυονερίου, τα Μπαμπούγερα από την Καλή Βρύση και ο Ιππικός Όμιλος του Δοξάτου για τις Ιπποδρομίες του Μαΐου».
Όπως εξηγεί ο κ. Παπουτσής, «στόχος μας είναι η ανάδειξη και διαφύλαξη πρώτιστα, των πρωτογενών στοιχείων μας, έπρεπε να ανταλλάξουμε κάπως γνώμες, απόψεις κι αυτό το κοινό στοιχείο – της ένταξης στο Εθνικό Ευρετήριο – μας έκανε να συναντηθούμε, για να βάλουμε στόχους».
Η πρωτιά της Δράμας είναι σημαντική και όπως τονίζει ο ίδιος, «εμείς πρώτοι στην Ελλάδα και με την παρουσία της Αναπτυξιακής η οποία θεώρησε ότι είναι σημαντική αυτή η συνέργεια, υπογράψαμε ένα μνημόνιο, βάζοντας στόχο να κάνουμε κάτι μεγάλο, που να ενθαρρύνει – εκτός από εμάς που έχουμε υπογράψει – και τους υπόλοιπους που έχουν στοιχεία άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Οπότε, έχοντας αυτό κατά νου, να μπορέσουν να ενταχθούν, να μεγαλώσουν και γιατί όχι να το κάνουμε και σε περιφερειακό επίπεδο. Η Αν. Μακεδονία που έχει λίγα μέχρι στιγμής στοιχεία ενταγμένα, που έχει πολυποικιλία όμως ανθρώπων και εθνοτικών καταγωγών που έχουν ποικίλα δρώμενα, πρωτοπορήσαμε και συντάξαμε αυτό το μνημόνιο με στόχο αυτό το συμπόσιο, με την οικονομική αρωγή και αιγίδα του Υπ. Πολιτισμού πρώτιστα».
Αναφερόμενος μάλιστα στους τοπικούς φορείς, εννοώντας γενικά την Τοπική Αυτοδιοίκηση, σημειώνει: «Ακόμα, οι τοπικοί φορείς δεν έχουν καταλάβει τι γίνεται και συνέδραμαν κατ’ ελάχιστον. Σημασία έχει ότι αρχίζει από τα πάνω αυτό (σ.σ. το Υπουργείο Πολιτισμού), να γίνεται αυτή η ανατροφοδότηση προς τις κοιτίδες, οι οποίες κρατούν ακόμα δρώμενα και όχι με την στενή τους έννοια».
Όπως τόνισε, «αυτό το συμπόσιο έχει ως στόχο, από τη μια να αναδείξουμε τα στοιχεία που ήδη έχουμε εγγράψει, από την άλλη να προσπαθήσουμε να τα διαφυλάξουμε εφόσον είναι ενταγμένα στους τόπους τους – κάτι πολύ σημαντικό – και βέβαια να τα αναδείξουμε και σε επίπεδο Υπουργείου. Εμείς είμαστε έτοιμοι όλο αυτό να το πάμε παραπάνω και γιατί όχι να ενταχθούμε και στη διοίκηση του πανελλαδικού δικτύου, όχι μόνο για να διαφυλάξουμε, αλλά για να έχουμε στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη, η οποία μπορεί να συνάδει με ένα προϊόν, ώστε να κάνει τη Δράμα προορισμό και δια των δρωμένων. Κάθε φορά ανατροφοδοτούμαστε, παίρνουμε ιδέες, αναπλάθουμε και προχωράμε».
Θεοδωρίδου: Να ανοίξουμε την πόρτα μας…
Με τη σειρά της, η πρόεδρος του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμπακίου κα. Αθανασία Θεοδωρίδου, τονίζει: «Έχουμε τη μεγάλη χαρά να ανοίξουμε την πόρτα μας σαν Δράμα. Να ανοίξουμε την πόρτα μας σε ένα συμπόσιο για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, που γίνεται για πρώτη φορά στη Δράμα με πρωτοβουλία των Συλλόγων που μετέχουμε στο Δίκτυο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς Δράμας».
Όπως εξηγεί, «η εγγραφή στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι μια διαδικασία επίπονη, αλλά και ένα ταξίδι καταπληκτικό. Σ’ αυτό το ταξίδι μπήκαμε όλοι οι σύλλογοι από τη Δράμα, ευελπιστούμε να ακολουθήσουν και άλλοι, ευελπιστούμε να γίνουμε μια πιο μεγάλη αγκαλιά και το Δίκτυο να αγκαλιάσει περισσότερους συλλόγους και Κοινότητες. Είναι μια καταπληκτική διαδικασία, ένα πολύ όμορφο ταξίδι, στο οποίο γνωρίζουμε ανθρώπους απ’ όλη την Ελλάδα, απ’ όλο τον κόσμο. Το Εθνικό Ευρετήριο είναι εθνικό, αλλά έχει σχέση και με την UNESCO, είναι διεθνές.
Οι κοινότητες που εγγράφουμε στοιχεία στο Εθνικό Ευρετήριο, έχουμε την ευκαιρία να μπούμε σε ένα δίκτυο και να αγκαλιαστούμε με κοινότητες, δράσεις, έθιμα και δρώμενα, τα οποία αφορούν την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, της Ευρώπης και παραπέρα.
Εμείς ξεκινάμε και ανοίγουμε την πόρτα στη Δράμα με πολύ μεγάλη χαρά».
Παλλικάρης: Δυναμικότητα
Τέλος, ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Καλής Βρύσης και ερωτώμενος για το τι είναι αυτό που προσθέτει αυτό το συμπόσιο, σημειώνει: «Νομίζω ότι προσθέτει ένα συμπλήρωμα, σ’ αυτά που πρεσβεύουμε τόσα χρόνια. Ήρθε ο καιρός και εντάξαμε αυτά τα δρώμενα και νομίζω ότι προσθέτει μια ακόμα δυναμικότητα στον τόπο μας. Όλα αυτά τα δρώμενα μέχρι σήμερα δεν έχουν αλλοιωθεί και προσπαθούμε κι εμείς από την πλευρά μας, ως Σύλλογος της Καλής Βρύσης, αλλά νομίζω και όλα τα χωριά που έχουν αντίστοιχα δρώμενα, να κρατήσουν αναλλοίωτο αυτό το τόσο σημαντικό κομμάτι για την περιοχή της Δράμας».
