Μια σημαντική εσπερίδα για την άγνωστη
ιστορία της περιοχής του Νευροκοπίου
από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα
Η Παρόρια, οι Σάτρες που δεν υποτάχθηκαν ποτέ και η σύγχρονη ιστορία
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ενδιαφέρουσα εκδήλωση με κεντρικό θέμα, «Ψηφίδες Ιστορίας και Πολιτισμού της περιοχής του Κάτω Νευροκοπίου» πραγματοποιήθηκε την παραμονή της 28ης Οκτωβρίου στο αμφιθέατρο του Δήμου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, η περιοχή του Κ. Νευροκοπίου έχει μεγάλη ιστορία πίσω της, παρ’ όλα αυτά όμως δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή. Υπάρχουν αρκετά και σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας που αποδεικνύουν την ιστορικότητα αιώνων.
Από το Φαλακρό μέχρι την Εξοχή και από τον ιστορικό Όρβηλο έως την Αχλαδομηλιά και τη Μικρομηλιά –όπου εντοπίστηκε ο ιματιοφόρος που εκτίθεται σήμερα στο αίθριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας– απλώνονται διάσπαρτα και ανεξερεύνητα τεκμήρια που μαρτυρούν ότι η περιοχή του Κάτω Νευροκοπίου κατοικήθηκε σε όλες τις χρονικές περιόδους, από την προϊστορική έως τη νεότερη εποχή.
Χαρακτηριστικό είναι ότι δυστυχώς σήμερα, η ιστορία αυτή δεν είναι ευρύτερα γνωστή και τα τελευταία χρόνια γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια για την ανάδειξή της.
Μέσα από την εσπερίδα, επιχειρήθηκε να αναδειχθούν τα πρώτα ψήγματα των ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί στην περιοχή, αλλά και τις μεταβυζαντινές εκκλησίες της, με στόχο να αποτελέσει αφετηρία για περαιτέρω μελέτη και ανασκαφές. Να φωτιστούν νέα στοιχεία. Να αναδειχθεί η ιστορική πορεία του Νευροκοπίου – απομακρυσμένου, αλλά τόσο σημαντικού.
Βασικοί ομιλητές ήταν ο κ. Άγγελος Ζάννης – Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ο οποίος είχε ομιλία με θέμα: «Έθνη και πόλεις της περιοχής του Κάτω Νευροκοπίου κατά την αρχαιότητα».
Η κα. Μαρίνα Σωφρονίδου – Δρ Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Εφορεία Αρχαιοτήτων Δράμας, η οποία μίλησε με θέμα, «Το αόρατο λεκανοπέδιο του Νευροκοπίου αρχαιολογικά. Όψεις μιας πραγματικότητας».
Η κα. Μαρία Κοντογιαννοπούλου – Δρ Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Προϊσταμένη Τμήματος Βυζαντινών & Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, Εφορεία Αρχαιοτήτων Δράμας, η οποία είχε εισήγηση με θέμα, «Από το Αιγαίο στο Δούναβη και από τη Δύση στην Ανατολή: το οροπέδιο του Νευροκοπίου ως πέρασμα ανθρώπων, αγαθών και ιδεών από την ύστερη αρχαιότητα έως τη νεότερη εποχή».
Τέλος, ο κ. Βασίλης Μεσσής – Φιλόλογος, Δρ Βυζαντινής Αρχαιολογίας, μίλησε με θέμα, «Το οροπέδιο του Κάτω Νευροκοπίου στους “αιώνες τους μισοφωτισμένους”. Ιστορία και κτίσματα».
Κεντρικός παρουσιαστής ήταν ο Δραμινός Ιστορικός και καθηγητής κ. Νίκος Γεωργιάδης, ο οποίος κατά τον χαιρετισμό του σημείωσε ότι, «σε αρχαιολογικό επίπεδο είναι η πρώτη εκδήλωση που γίνεται, και γι’ αυτό το λόγο έχει ιδιαίτερη σημασία».
Κατά την ομιλία του, ο κ. Ζάννης, σκιαγράφησε «μια γενική εικόνα της ιστορίας των κατοίκων της περιοχής, του τρόπου ζωής και των δραστηριοτήτων τους, όπως αυτά μας μαρτυρούνται από τους αρχαίους συγγραφείς και από διάσπαρτα και αποσπασματικά αρχαιολογικά ευρήματα».
Όπως είπε ο κ. Ζάννης, «για να αποσαφηνιστεί αυτή τη εικόνα», αναφέρθηκε σε γεωλογικά ευρήματα της περιοχής, καθώς και σχετικές έρευνες, ενώ έκανε μια γενικότερη αναφορά στην ιστορικότητα της περιοχής, τους Φιλίππους και την αρχαία Εγνατία Οδό.
Σύμφωνα με μαρτυρίες που παρέθεσε ο κ. Ζάννης, η περιοχή του Κ. Νευροκοπίου ονομαζόταν Παρόρια, κατά τον 3ο -2ο αιώνα π.Χ., δηλαδή κοντά στα βουνά.
Μάλιστα, από εκεί ο αρχαίος βασιλιάς Περσέας, στρατολόγησε δυνάμεις από Παίονες και Θράκες. Και ήταν ουσιαστικά το βορειοανατολικότερο τμήμα της Μακεδονίας. Και όταν κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας εντάχθηκε το Τμήμα της Μακεδονίας ως επαρχία, η Παρόρια, θεωρήθηκε αναπόσπαστο κομμάτι της τότε Μακεδονίας και εντάχθηκε στην πρώτη μερίδα της επαρχίας με πρωτεύουσα την Αμφίπολη και περιλάμβανε όλη την περιοχή μεταξύ του Στρυμόνα και του Νέστου.
Ο κ. Ζάννης παρέθεσε επίσης σημαντικά ιστορικά στοιχεία από Ρωμαίους ιστορικούς και αυτοκράτορες και μάλιστα ότι από εκεί είχαν περάσει στρατεύματα προκειμένου να φτάσουν στη μάχη των Φιλίππων. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν τα στοιχεία που παρέθεσε από τον Ηρόδοτο για τους Σάτρες, οι οποίοι κατοικούσαν στην περιοχή από τη Δυτική Ροδόπη μέχρι και το Παγγαίο και κυρίως στα ψηλά βουνά καλυμμένα από μεγάλα δάση και χιόνια. Και ήταν λαός που δεν παραδόθηκε ποτέ σε κανέναν κατακτητή και δεν ακολούθησε ποτέ κανέναν βασιλιά, σύμφωνα με τον κ. Ζάννη.
Σημαντικά ιστορικά στοιχεία παρέθεσε επίσης η αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας κα. Σωφρονίδου σημειώνοντας ότι η τελευταία αρχαιολογική έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί στην περιοχή είναι μόνο σε ορισμένα έργα ύδρευσης και παλαιότερα μια μικρή σωστική έρευνα δίπλα στο στρατόπεδο Νευροκοπίου. Εκεί υπάρχει νεκροταφείο της ύστερης αρχαιότητας.
Έκανε αναφορά σε διάφορες αρχαιολογικές έρευνες, απ’ όπου βρέθηκαν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, όπως αγγεία και νομίσματα της αποικίας των Φιλίππων.
Με τη σειρά της η αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας κα. Κοντογιαννοπούλου, αναφέρθηκε σε στοιχεία σημείων διέλευσης από την αρχαία Εγνατία Οδό προς την περιοχή του Κ. Νευροκοπίου κατά την αρχαιότητα, ενώ έκανε και ιδιαίτερη αναφορά για οχυρώσεις σε διάφορα σημεία καθ’ όλη αυτή τη διαδρομή.
Τέλος, ο κ. Μεσσής, αναφέρθηκε στα νεότερα ιστορικά χρόνια, στον πληθυσμό κατά την περίοδο της Οθωμανικής διοίκησης. Αναφέρθηκε επίσης με διάφορα στοιχεία στην «εθνική αφύπνιση των Βουλγάρων από τις αρχές του 19ου αιώνα, για τη δημιουργία της Εξαρχίας από το 1870, και τη δημιουργία βουλγαρικού κράτους το 1878».
Αναφορά έκανε επίσης για την «προσπάθεια της Βουλγαρίας να προσεταιριστεί με κάθε μέσο τους χριστιανούς της οθωμανικής Μακεδονίας και Θράκης. Την αφύπνιση του ελληνικού κράτους από τα τέλη του 19ου αιώνα και την αντίδραση της Ελλάδας και του Ορθόδοξου πατριαρχικού πληθυσμού κυρίως των ετών 1904 – 1908.
Επίσης, έκανε αναφορές σε διάφορα παλαιότερα και ιστορικά κτίρια, τα οποία όπως τόνισε, σήμερα κινδυνεύουν να καταστραφούν ολοκληρωτικά.
