Από το Μουσείο Μπενάκη στον πολιτιστικό χώρο Σαντιρβάν της Raycap
Οι όψεις του περιηγητισμού
στον ελληνικό χώρο
από το Μουσείο Μπενάκη
∎ Μιλάει στον «Π.Τ.» η Δρ. Ιστορίας της Τέχνης κα. Στ. Βουτσινά
∎ Στις 21 Ιουνίου η επόμενη έκθεση για την ισλαμική τέχνη
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΙΑ ΑΚΟΜΑ ωραία διάλεξη μας χάρισε το βράδυ του περασμένου Σαββάτου 24 Μαΐου, το Μουσείο Μπενάκη, στην αίθουσα πολιτισμού της εταιρείας Raycap, Σαντιρβάν.
Πρόκειται για τη διάλεξη με κεντρικό τίτλο: «Όψεις του περιηγητισμού στον ελληνικό χώρο από τις Συλλογές του Μουσείου Μπενάκη».
Εισηγήτρια ήταν η κα. Σταλίνα Βουτσινά, Δρ. Ιστορίας της Τέχνης, Υπεύθυνη Διαχείρισης Συλλογών Μουσείο Μπενάκη, Δρ Ιστορίας της Τέχνης, η οποία μίλησε στον «Π.Τ.» σχετικά με το θέμα το οποίο ανέπτυξε.
Όπως σημείωσε αρχικά, η διάλεξη έγινε «στο πλαίσιο του προγράμματος συνεργασίας του Μουσείου Μπενάκη με τη Raycap, με θέμα τις όψεις του περιηγητισμού στον ελληνικό χώρο μέσα από τις συλλογές των έργων του Μουσείου Μπενάκη».
Αναπτύσσοντας το θέμα, εξήγησε ότι, «ο περιηγητισμός είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο. Αφορά κατά βάση την περιήγηση Ευρωπαίων ταξιδιωτών – περιηγητών στον ελληνικό χώρο και στην Ανατολή από τον 17ο μέχρι τον 19ο αιώνα. Κυρίως μέσω ζωγραφικών έργων, σχεδίων και χαρακτικών. Για εμάς είναι σημαντικά, γιατί αποτυπώνουν κατά κύριο λόγο το αρχαιολογικό τοπίο και τη σύγχρονη ζωή των Ελλήνων. Άρα σημαίνει ότι τα έργα αυτά, τα οποία περιγράφουμε και αναλύουμε, λειτουργούν ως τεκμήρια και ως μαρτυρίες για την ελληνική πραγματικότητα από άλλες πηγές που δεν σώζονται σήμερα».
Ερωτώμενη σε ποια επικεντρώνονται κυρίως, η κα. Βουτσίνα επισήμανε ότι «επικεντρώνονται κυρίως σε αρχαιολογικούς τόπους, στην Αθήνα, στις Μυκήνες, στη Χαιρώνεια, σε ό,τι ξέρουμε μέχρι τον 19ο αιώνα ως κατάλοιπα αρχαιολογικά».
Ερωτώμενη σχετικά με τη συμβολή των περιηγητών στην ιστορία του τόπου, τονίζει ότι «οι περιηγητές μέσω των έργων τους μας δίνουν πληροφορίες για την ελληνική πραγματικότητα και τον αρχαιολογικό τόπο σε μια περίοδο που η Ελλάδα – χρησιμοποιώ καταχρηστικά τον όρο – ανήκει στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
Άρα δεν είχε ανεπτυγμένα πεδία, όπως είναι η ζωγραφική ή το σχέδιο, και σε μια περίοδο που δεν έχουμε τη φωτογραφία ως μέσο – είμαστε πολύ νωρίς χρονικά -, αυτά τα έργα λειτουργούν ως τεκμήριο για να γνωρίσουμε τον χώρο, για να γνωρίσουμε τις ενδυμασίες που φορούσαν οι άνθρωποι, για να γνωρίσουμε τα ήθη και τα έθιμά τους. Αυτή είναι η βασική συμβολή».
Η επόμενη έκθεση τον Ιούνιο
Να σημειώσουμε εδώ, ότι, η επόμενη έκθεση που θα λειτουργήσει στον πολιτιστικό χώρο Σαντιρβάν της Raycap, σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, θα έχει τίτλο «Χίλιες και μία μορφές, ζωγραφιές και σχήματα».
Θα αφορά κυρίως στην ισλαμική τέχνη, και όπως αναφέρεται στην επίσημη διαδικτυακή ιστοσελίδα του Μουσείου Μπενάκη, θα αφορά «στην καλλιτεχνική δημιουργία των κοινωνιών όπου το Ισλάμ αποτελεί την επικρατούσα θρησκεία. Η πλούσια και πολυδιάστατη αυτή παράδοση υπερβαίνει ωστόσο τα όρια της θρησκείας και περιλαμβάνει πολυτελή κοσμικά έργα που αντικατοπτρίζουν τεχνική δεξιοτεχνία και υψηλό επίπεδο καλλιτεχνικής δημιουργίας».
Η έκθεση θα ανοίξει στις 21 Ιουνίου και θα διαρκέσει μέχρι και 23 Νοεμβρίου 2025.
Όπως αναφέρεται επίσης στο εισαγωγικό σημείωμα της έκθεσης, «σε γενικές γραμμές, χαρακτηρίζει την πολιτισμική ταυτότητα ενός κόσμου που επεκτάθηκε σε μια ευρεία γεωγραφική περιοχή, από τις χώρες της Μέσης Ανατολής και τη Βόρεια Αφρική μέχρι την Κεντρική Ασία και την Άπω Ανατολή. Παρά τις διαφορές ανάμεσα σε περιοχές και περιόδους, η ισλαμική τέχνη διατηρεί κοινά στοιχεία που προσδίδουν μια αίσθηση ενότητας. Η παρούσα έκθεση στο Σαντιρβάν θα αναδείξει ορισμένα από αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά, όπως αποτυπώνονται μέσα από επιλογή έργων του Μουσείου Μπενάκη».
Επισημαίνεται μάλιστα χαρακτηριστικά, ότι «η ιστορία του ισλαμικού κόσμου αποτελείται από έναν ιστό δυναστειών και αυτοκρατοριών, με διαφοροποιημένες πολιτισμικές και γεωγραφικές καταβολές, οι οποίες διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο και καθεμία άφησε την παρακαταθήκη της μέσα από την τέχνη και την αρχιτεκτονική.
Η ισλαμική αισθητική επηρεάστηκε από τις τοπικές παραδόσεις, εμπλουτίζοντας τη διαφορετική έκφραση της τέχνης σε περιοχές από τη Βόρεια Αφρική έως τη Νοτιοανατολική Ασία. Αυτή η κληρονομιά υπογραμμίζει την επίδραση του Ισλάμ στην παγκόσμια ιστορία, καθώς συνεχίζει να διαμορφώνει τις θρησκευτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές ταυτότητες εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο».
