ΠΑΛΙΑ ΔΡΑΜΑ 1946 -Οι Αναστενάρηδες της Μαυρολεύκης
Έρευνα –επιμέλεια Ιωάννης Στ. Σταυρίδης
(Από την εφημερίδα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» στις 26.5.1946).
«Τέσσαρα σχέδια του καλλιτέχνου Μίλτη Παρασκευαϊδη από τα εφετεινά Αναστενάρια της Μαυρολεύκης.
ΕΠΑΝΩ: Η «Αρχιαναστενάρισσα» της περιοχής Ειρήνη Στήκου και ο αναστενάρης Δημήτριος Γκουζής.
ΚΑΤΩ: Η Καλλιόπη Κωστάρου και «ειδικός» γκαϊντατζής των αναστενάρηδων της Μαυρολεύκης, οι οποίοι με εξαιρετικήν συρροήν κόσμου εώρτασαν και αυτοί τον «παππούν» των, Άγιον Κωνσταντίνον και εξετέλεσαν τα έθιμα του χωρίου Κωστή της Θράκης από το οποίον κατάγονται.
Το «πυροβάδισμα» εις την Μαυρολεύκην έγινε περί τας 5 μ.μ.
Ο Παρασκευαϊδης δεν φαίνεται – κατά την επιστολήν που μας στέλλει – να πιστεύη εις το φαινόμενον του πυροβαδίσματος.
Νομίζει διότι εάν γίνη μια διαφώτισις του κοινού από επιστήμονας, οι οποίοι έχουν ειδικώς μελετήσει τα φαινόμενα της αντοχής της επιδερμίδος εις στιγμιαίας επαφάς με πυρακτωμένα αντικείμενα, θα επερίττευε η κατάργησις του ωραίου και ενδιαφέροντος αυτού εθίμου δια θρησκευτικού λόγους», όπως προτείνουν – γράφει – τινές».
Στις 9 Ιουνίου 1946 με τον παραπάνω τίτλο στην εφημερίδα « ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» διαβάζουμε άρθρο του Αγγ. Τανάγρα προέδρου της Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών, ο οποίος αναφέρεται στους Αναστενάρηδες και της Μαυρολεύκης.
Μεταξύ άλλων γράφει:
«Εις την περίστασιν του Πυροβαδίσματος, η ψυχική αυτή ραδιενέργεια, εκπεμπομένη από τους Αναστενάρηδες εν εκστατική καταστάσει, υπό την επίδρασιν της ακραδάντου των πίστεως, σχηματίζει πέριξ αυτών είδος απυροβλήτου περιβλήματος όπερ εμποδίζει τας χημικάς συγγενείας και την καύσιν.
Το ΨΥΧΟΡΑΔΙΕΝΕΡΓΟΝ αυτό περίβλημα προφυλάσσει τας σάρκας, αλλά και τα ενδύματα ακόμη.
Εις τας θρησκευτικάς τελετάς πυροβαδίσματος εις τας Ινδίας, εμβαίνουν Ινδοί με μπουρνούζια χωρίς να καίωνται.
Εις τα 1935 προ 11 ετών έφεραν εις το Λονδίνον από τας Ινδίας ένα φακίρην τον Κάντα Μπόξ όστις ενώπιον αυστηράς επιτροπής εκ καθηγητών που εξωνύχισε τον έλεγχον εμπήκε επανειλημμένως εις μεγάλην πυράν με ρεδικόντα και μαύρ παντελόνι χωρίς να πάθουν ούτε αυτός ούτε τα ρούχα του τίποτε.
Όπως δεν εκάησαν εφέτος εις την Μαυρολεύκην οι κάλτσες της Αναστανάρισσας Βενετίας Κλόκου».
ΠΩΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΑ
ΤΟΥΣ ΑΝΑΣΤΕΝΑΡΗΔΕΣ
Επειδή οι γείτονές μας Βούλγαροι επροσπάθησαν να παρουσιάσουν ως περγαμηνήν επί της Θράκης τους εκβουλγαρισμένους Αναστενάρηδες, υποστηρίζοντες ότι μόνον εις αυτούς έμειναν τα απομεινάρια των Διονυσιακών μυστηρίων, ήρχισα από το 1935 να ερευνώ που είχαν εγκατασταθή εις την Ελλάδα οι πραγματικοί Αναστενάρηδες.
Και πράγματι διεπίστωσα ότι ήσαν εις τα πέριξ της Βερροίας, της Δράμας και των Σερρών και ήρχισα συστηματικώς το δύσκολον έργον να τους καταπείσω ν΄ αρχίσουν πάλιν ελεύθερα και δημοσία το έθιμόν των, διότι τρομοκρατημένοι από την αντίδρασιν μερικών στενοκεφάλων κληρικών τοθ Πατριαρχείου επί Τουρκοκρατίας, εκρύπτοντο επιμελοώς και έκαμναν πυροβασίαν μυστικά και μόνον μεταξύ των.
Και εις την Βέρροιαν απέτυχα, εις την Δράμαν όμως χάρις εις τον τότε υπουργόν κ. Νικολούδην όστις μου παρεχώρησε τα μέσα, τον τότε δήμαρχον κ. Αθ. Τριανταφυλλίδην και τον τότε πρόεδρον της κοινότητος Μαυρολεύκης κ. Θ. Παπαπαναγιώτου κατόρθωσα να επαναληφθή με μεγάλην επιτυχίαν το έθιμον.
ΟΙ ΑΝΑΣΤΕΝΑΡΗΔΕΣ
ΑΝΑΘΑΡΡΟΥΝ
Φυσικά κατόπιν, επί βουλγαρικής κατοχής ούτε λόγος ημπορούσε να γίνη περί του εθίμου, αμέσως όμως με την απελευθέρωσιν, άρχισα πάλιν τας ενεργείας μου με την βοήθειαν του πολιτευτού κ. Χατζηγεωργίου δια να καταπείσω ν΄ ακολουθήσουν την Δράμαν και οι πολυπληθέστεροι πέριξ των Σερρών Αναστενάρηδες οι οποίοι είχαν και αρχιαναστενάρην. Είδος τελετάρχου. Τον ογδοηκοντούτην θαλερόν Θράκα κ. Δραγούλην.
Ατυχώς όλαι αι εν τω μεταξύ κυβερνήσεις εις τας οποίας ανέπτυξα την σημασίαν του ζητήματος ηδιαφόρησαν, η δε Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών ένεκα της εκμηδενίσεως των καταθέσεών της δεν είχε τα μέσα να ενεργήση όπως ήθελε.
Τότε απηθύνθην πάλιν εις τον ιατρόν κ. Τριανταφυλλίδην και τον εν Δράμα υπηρετούντα λοχαγόν ιατρόν νευρολόγον κ. Βαμβακούσην κοσμήτορα της Εταιρείας να κάμουν το δυνατόν όπως και πράγματι κατώρθωσαν μεθ΄ όλην τηνδιαίρεσιν των Αναστενάρηδων εις δύο κόμματα να επαναληφθή το έθιμον εφέτος την 21ην Μαΐου».
