Ο Δραμινός εικαστικός Γιώργος Ταξίδης μιλάει στον «Π.Τ.»
Το Άγιον Όρο ως «Τόπος σιωπής»
μέσα από μια εικαστική έκθεση
Γ. Ταξίδης: «Στο Άγιον Όρος, αυτό που θέλεις να δεις, αυτό και θα δεις. Έχει πολύ μεγάλη σημασία η δική μας προσέγγιση, το τι αναζητούμε μέσα μας»
Του Θανάση Πολυμένη
ΤΟ ΒΡΑΔΥ της Τρίτης 24 Ιουνίου (χθες), εγκαινιάστηκε στον εκθεσιακό χώρο της Αγιορειτικής Εστίας στη Θεσσαλονίκη, η έκθεση του Δραμινού εικαστικού Γιώργου Ταξίδη με τίτλο: «Γιώργος Ταξίδης. Άγιον Όρος. Τόπο σιωπής».
Η νέα έκθεση αποτελεί καρπό του πολυετούς εικαστικού προγράμματος της Αγιορειτικής Εστίας σε συνεργασία με τον εικαστικό Γιώργο Ταξίδη. Ο καλλιτέχνης, με την υποστήριξη και την καθοδήγηση του φορέα, πραγματοποίησε την πενταετία 2020–2025 περισσότερα από δεκαπέντε ταξίδια στην Αθωνική Πολιτεία. Επισκέφθηκε και τις είκοσι μονές, παρακολούθησε το καθημερινό πρόγραμμα των μοναχών, συμμετείχε στις λατρευτικές εκδηλώσεις, συνομίλησε μαζί τους και αποτύπωσε αυτή τη βιωματική εμπειρία σε 115 έργα ποικίλων τεχνικών: μολύβι, κάρβουνο, λάδι, υδατογραφία, καθώς και έργα γλυπτικής και χαρακτικής.
Ιερά Καλύβη Αγίου Ακακίου, Καυσοκαλύβια
Μολύβισεχαρτί 44 × 22.5 cm 2023
Σε δήλωσή του στον «Π.Τ.» ο διευθυντής της Αγιορειτικής Εστίας κ. Ντούρος, σημειώνει μεταξύ άλλων ότι, «είναι από τις πολύ καλές δουλειές, είναι ένας νέος ζωγράφος, πάρα πολύ ικανός, και αυτό που μας εντυπωσίασε, είναι ότι δείχνει ένα άλλο Άγιον Όρος, έτσι όπως δεν το ξέρουμε. Δεν δουλεύει με την κλασική μέθοδο την παραστατική να δείξει εξωτερικά των μονών, αρχιτεκτονικά κτλ., αλλά δουλεύει με πολλά εσωτερικά».
Όπως τονίζει επίσης ο κ. Ντούρος, «το συναίσθημα και το βίωμα είναι πάντα παρόμοια στην επαφή με έναν ιερό τόπο, έναν κόσμο σιωπής, έναν κόσμο όπου όλα συνυφαίνονται σε έναν αξεδιάλυτο ιστό. Έναν κόσμο όπου το φως έρχεται πάντοτε από έξω, από ψηλά, και παρεισφρέει στην πραγματικότητά μας μέσα από τα μικρά παράθυρα, τις μισάνοιχτες πόρτες, τους στενούς διαδρόμους. Έναν κόσμο φωτός, ανέσπερου και ζωοποιού, άπλετου και καθαρού, πνευματικού και επουράνιου. Οι εικόνες του Γιώργου Ταξίδη ανοίγονται σε αυτόν τον κόσμο της σιωπής και του φωτός, επικαλούνται μια βαθύτερη, πιο ουσιαστική επικοινωνία, μέσα από ζωγραφικές αξίες, μέσα από το καθαρό βλέμμα μιας ματιάς ανόθευτης και ταπεινής, μιας ματιάς που αναδεικνύει τα πράγματα όπως είναι. Ή όπως θα έπρεπε να είναι: θεϊκά μέσα στην απλότητά τους».
Ο ζωγράφος Γιώργος Ταξίδης πεζοπορεί σε μονοπάτι του Αγίου Όρους.
Ο Γιώργος Ταξίδης μιλάει στον «Π.Τ.»
Για το έργο του αυτό, μιλάει στον «Π.Τ.» ο ίδιος ο καλλιτέχνης, αναφέροντας αρχικά ότι, η πρόταση, τού έγινε το 2019, όταν τελείωνε τις σπουδές του στη Νέα Υόρκη από τον κ. Ντούρο: «Μου το πρότεινε ένα πρόγραμμα της Αγιορειτικής Εστίας, να στέλνει ένα καλλιτέχνη στο Άγιον Όρος, να περιηγείται στις μονές και να καταγράφει με το δικό του εικαστικό τρόπο και να παράξει κάποια έργα. Στις αρχές του 2020 είχαμε πάει να το επισκεφτούμε και αργότερα τον Ιούλιο για να μου δείξει όλη τη διαδικασία και ξεκίνησα τα πρώτα ταξίδια μου εκεί».
Όπως επισημαίνει, «όλο αυτό κράτησε πέντε χρόνια, γιατί υπήρχε και η πανδημία του Covid. Αρκετά μοναστήρια ήταν κλειστά δεν μπορούσα να πάω, έπειτα χρειάστηκα αρκετό χρόνο και για να τελειώσω τα έργα, αλλά και για να κατανοήσω όλο αυτό σε βάθος χρόνου και μάλιστα χρειάστηκε να ταξιδέψω και αρκετές φορές στα ίδια μοναστήρια».
Ιερά Μονή Βατοπεδίου, εσωτερικό
Μολύβι σε χαρτί 44 × 25.5 cm 2023
Μια πρόκληση για γνωριμία με τον Άγιον Όρος
Ερωτώμενος, για το τι ήταν αυτό που σκέφτηκε αρχικά σημειώνει: «Δεν είχα καμία απολύτως σχέση με τον Άγιον Όρος μέχρι τότε. Για μένα ήταν κάτι πολύ ιδιαίτερο για να το γνωρίσω από το μηδέν και μια πρόκληση που θα μου έδινε πολλά περισσότερα πράγματα να τα βιώσω εξ αρχής. Να μην είχα επηρεαστεί από οτιδήποτε άλλο. Βεβαίως και ήξερα το Άγιον Όρος, αλλά αυτό είναι καλύτερο για μένα, να μπαίνει κάποιος για να το ανακαλύψει μόνος».
Με τη διαπίστωση ότι όλο αυτό είναι προφανώς και κάτι εσωτερικό, είναι κάτι πέρα από μια απλή θέαση μιας εικόνας˙ είναι κάτι που ξεκινάει από μέσα μας και αν γι’ αυτό το λόγο έχει δοθεί στην έκθεση και ο τίτλος: «Τόπος Σιωπής», ο κ. Ταξίδης μας απάντησε:
«Για το πρώτο σκέλος που λέτε, βεβαίως και δεν είναι μια καταγραφή σαν διπλωματική εργασία στο πανεπιστήμιο για το Άγιον Όρος. Αυτό μπορούμε να το βρούμε παντού.
Ο τίτλος της έκθεσης έρχεται στο τέλος, με όλα τα έργα που έχουν γίνει και καταλήγοντας στην κουβέντα με τον κ. Ντούρο, είχαμε καταθέσει διάφορες προτάσεις. Επικράτησε αυτός ο τίτλος: Τόπος Σιωπής, γιατί και στην πανδημία δεν υπήρχαν επισκέπτες και είχε απίστευτη σιωπή. Και έτσι βγήκαν και τα έργα, χωρίς την παρουσία του ανθρώπου. Οπότε συνολικά βλέποντας όλα τα έργα, είπαμε ότι εδώ υπάρχει μια σιωπή».
Ιερά Μονή Σταυρονικήτα, ξύλινα στασίδια
Χρωματιστό μολύβι σε χαρτί 78.5 × 46 cm 2024
Βαθύτερος εσωτερικός στοχασμός
Ζητώντας του να μας μιλήσει για τον βαθύτερο εσωτερικό στοχασμό που ένιωσε κατά τη διάρκεια του προγράμματος ο κ. Ταξίδης εξηγεί:
«Εξ αρχής μ’ ενδιέφερε το εσωτερικό και μεταφορικά και κυριολεκτικά. Το εσωτερικό, κάτι το οποίο είναι αθέατο. Τα μοναστήρια λίγο – πολύ είναι γνωστά, φαίνονται. Δεν μ’ ενδιέφερε τόσο πολύ η αρχιτεκτονική καταγραφή, όσο να μπω μέσα.
Ακόμα και όλη η Αθωνική Πολιτεία, για μένα είναι ένα εσωτερικό, μπαίνω μέσα, υπάρχει μια διαδικασία, υπάρχουν σύνορα. Μπαίνεις μέσα στο Περιβόλι της Παναγίας. Γι’ αυτό και υπάρχουν καταγραφές από τα κελιά, από τα κρεβάτια που μ’ έχουν φιλοξενήσει τα βράδια. Υπάρχουν εικόνες τις οποίες είναι αλήθεια ότι δεν βλέπεις, αλλά δεν ήταν κάποιο τρικ δικό μου να το κάνω για να εντυπωσιάσω. Για το τι έχουν ζωγραφίσει άλλοι, να ζωγραφίσω εγώ κάτι διαφορετικό.
Αντιθέτως, δεν είχα κάνει καμιά έρευνα για το Άγιον Όρος, παρά μόνο για τις δικές μου προσωπικές γνώσεις που ήξερα όπως τα μεγάλα ονόματα που έχουν ασχοληθεί μ’ αυτό.
Οπότε, όλο αυτό είναι όντως κάτι διαφορετικό. Αλλά εγώ πιστεύω ότι όντως είναι κάτι διαφορετικό, γιατί δεν είχα ξαναπάει στον Άγιον Όρος. Δεν είχα την ιδέα, την αντίληψη, αλλά τη βίωσα μόνος μου εξ αρχής».
Ιερά Μονή Ξενοφώντος, οστεοφυλάκιο
Κάρβουνο και λευκή κιμωλία σε χαρτί 85 × 149.5 cm 2023
Σημαντικές στιγμές…
Ερωτώμενος με ποιο τρόπο βίωσε όλη αυτήν την εσωτερική κατάσταση με τον εαυτό του, ο ίδιος μάς λέει:
«Σε κάθε ταξίδι, υπήρχαν πάρα πολλά πράγματα να καταγράψει κανείς. Υπήρξαν σημαντικές στιγμές για παράδειγμα στη ζωή μου μέσα στο Άγιον Όρος. Εκεί έμαθα για παράδειγμα, ότι ήταν έγκυος η γυναίκα μου. Ήταν μάλιστα ένα απίστευτο βράδυ, όπου ήμασταν με τον αδερφό μου και ένα μοναχό.
Σε κάθε μοναστήρι, σε κάθε ταξίδι και αναλόγως με το τι ζούσα παράλληλα στη ζωή μου, υπήρχε και κάτι αντίστοιχο εκεί μέσα. Λέω πολλές φορές πως στο Άγιον Όρος, αυτό που θέλεις να δεις, αυτό και θα δεις. Οπότε, έχει πολύ μεγάλη σημασία η δική μας προσέγγιση, το τι αναζητούμε μέσα μας. Υπήρχαν στιγμές σε βραδινή λειτουργία, που επικρατεί μια ησυχία, μια μυσταγωγία με τα καντήλια αναμμένα γιατί δεν υπάρχει ηλεκτρικό ή στις ψαλμωδίες στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου. Έχυσα δάκρυα μέσα στο ναό γιατί άκουγα τις ψαλμωδίες. Ένα απίστευτο πράγμα, μιας και δεν είχαν καμιά ιδιαίτερη σχέση με την εκκλησία. Οπότε, σαφέστατα υπάρχουν πολλές καταγραφές».
Συνεχίζοντας σημειώνει ακόμα: «Αυτό, επειδή το αναφέρω στα ημερολόγια, δεν θα ήθελα ο θεατής να δει τα έργα αυτά, συγκινημένος από μια ιστορία που υπάρχει από πίσω. Πρέπει το έργο να είναι αυτόνομο.
Το πώς, για παράδειγμα, βίωσα το θάνατο του σκύλου μου είναι μια ιστορία. Τι δουλειά έχει ένα σκυλί μέσα στο Άγιον Όρος να το έχουν σε γλυπτό! Εκείνη τη στιγμή είδα ένα γέρικο λυκόσκυλο, το οποίο ήταν ολόιδιο με το δικό μου που έχασα πριν ένα μήνα και με συντάραξε όλο αυτό.
Αλλά αυτό είναι η δική μου βιωματική εμπειρία. Εγώ κατέγραψα το βίωμά μου. Άφησα τον εαυτό μου ελεύθερο, να μην έχω τις παλαιότερες εικαστικές κατακτήσεις. Θα μπορούσα άνετα να κάνω πορτρέτα, λεπτομέρειες στα χέρια, πράγμα που είχα ήδη κάνει στο παρελθόν. Όμως έκανα κάτι διαφορετικό. Με εσωτερικά δωμάτια ή αρχιτεκτονικά έργα δεν είχα ασχοληθεί ποτέ, ήταν μια πρόκληση. Μπήκα στο ρόλο αυτό, με την καλύτερη δυνατή πρόκληση».
Η τεχνική επεξεργασία
Ρωτάμε τέλος τον κ. Ταξίδη, τον τρόπο με τον οποίο δούλεψε, αν δηλαδή δούλευε τα έργα του στον Άγιον Όρος ή αργότερα. Όπως λέει, έγιναν και με τους δύο τρόπους: «Μερικά σκίτσα, κάποιες μικρές ακουαρέλες, έγιναν εκεί. Τα περισσότερα όμως έγιναν στο εργαστήριό μου. Έπαιρνα φωτογραφίες ώστε να έχω μια αναφορά, έπειτα σημείωνα και θυμόμουν όλη αυτή την ατμόσφαιρα. Για παράδειγμα, στις έξι το πρωί επικρατεί ένα φίλτρο, όπου όλα είναι μπλε, όλα ψυχρά χρώματα. Γιατί δεν είναι νύχτα, αλλά δεν έχει ξημερώσει ακόμα. Είναι για δέκα λεπτά, όπου όλα είναι μπλε. Είναι η ώρα του λύκου όπως το λέμε. Και επειδή τα έργα απαιτούν πάρα πολλή δουλειά γιατί είναι αρκετά ρεαλιστικά, εκμεταλλευόμουν όλο το χρόνο παραμονής μου στο Άγιον Όρος, τριγυρνώντας μέσα στο μοναστήρι, ψάχνοντας την κατάλληλη γωνία λήψης, το πώς πέφτει το φως, περπατούσα πολύ στα μονοπάτια».
Ιερό Κελί Παναγούδας (όσιος Παΐσιος), εσωτερικό
Μολύβι σε χαρτί 76 × 56 cm 2022
2022Η λειτουργία της έκθεσης
Για τους ενδιαφερόμενους, η έκθεση θα λειτουργεί στην Αγιορειτική Εστία (Μέγαρο Νεδέλκου), Εγνατία 109, 546 35 Θεσσαλονίκη τηλ. 2310263308. Διάρκεια έκθεσης: 24 Ιουνίου έως 11 Οκτωβρίου 2025. Ημέρες & ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη 09.00–16.00 / Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 09.00–20.00 / Σάββατο 09.00–15:00 / Κυριακή κλειστά. Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Ιερά Μονή Ιβήρων, φιάλη
Λάδισεμουσαμά
60 × 40 cm
2024
