Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων
Αναβιώνουν για τρεις ημέρες
τα Αναστενάρια Μαυρολεύκης
Στο εξωκκλήσι Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο δασάκι
ΕΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ τριήμερο για την Κοινότητα Μαυρολεύκης, αλλά και για τη Δράμα γενικότερα αναβιώνει από αύριο Τετάρτη, που είναι τα Αναστενάρια. Πρόκειται για την γνωστή πυροβασία πάνω σε αναμμένα κάρβουνα, την ημέρα του εορτασμού των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα που έδωσε στη δημοσιότητα ο Δήμος Προσοτσάνης, το έθιμο θα ξεκινήσει αύριο Τετάρτη 21 τρέχοντος και θα ολοκληρωθεί την Παρασκευή 23, στο δασάκι, στο εξωκκλήσι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στη Μαυρολεύκη.
Συγκεκριμένα, αύριο Τετάρτη 21 Μαΐου και ώρα 21.00: Πυροβασία αναστενάρηδων στο εξωκκλήσι Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένη.
Την Πέμπτη 22 Μαΐου και ώρα 20.00: Μουσικοχορευτική εκδήλωση με τη συμμετοχή Πολιτιστικών Συλλόγων της περιοχής. Θα ακολουθήσει παραδοσιακή μουσική βραδιά με το σχήμα Σουμπέτια.
Παρασκευή 23 Μαΐου και ώρα 21.00: Πυροβασία αναστενάρηδων στο εξωκκλήσι Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένη.
Τα Αναστενάρια της Μαυρολεύκης
Για την αναβίωση των πολυσυζητημένων Αναστεναρίων της Μαυρολεύκης, πλούσιο υλικό μάς προσφέρει μέσα από το βιβλίο του «Γιορτές και Δρώμενα στο Νομό Δράμας», ο εξαιρετικός Λαογράφος Γ. Αικατερινίδης.
Όπως γράφει, «το πολυσυζητημένο έθιμο των Αναστεναρίων αποτελεί ιδιόμορφη εκδήλωση της λαϊκής λατρείας προς τιμήν των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Το τελετουργικό τυπικό του περιλαμβάνει εκστατικό χορό, αρχαϊκή ζωοθυσία και πυροβάδισμα των τελεστών, με ευρύτερο εθιμολογικό πλασίωμα. Τα Αναστενάρια επιχωριάζουν παλαιότερα στη ΒΑ Θράκη, στην περιοχή της Σωζοαγαθουπόλεως, με κέντρο της εθιμικής εκδήλωσης το Κωστί, το μεγαλύτερο χωριό της περιφέρειας».
Όπως αναφέρει, «μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας το 1923, οι κάτοικοι της περιοχής αυτής της Θράκης εγκαταστάθηκαν σε διάφορες περιοχές του ελλαδικού χώρου και κυρίως στη Μακεδονία, όπου μαζί με τα άλλα έθιμα τους μετέφεραν και τα Αναστενάρια. Έτσι, το έθιμο μεταφυτεύτηκε στον Λαγκαδά της Θεσσαλονίκης, στη Μελίκη της Ημαθίας, στην Αγία Ελένη των Σερρών και στη Μαυρολεύκη, όπου τα Αναστενάρια, ύστερα από κάποια διακοπή άρχισαν και πάλι να τελούνται, έχοντας και την ηθική υποστήριξη της Κοινότητας και του τοπικού Πολιτιστικού Συλλόγου».
Σύμφωνα με τον Γ. Αικατερινίδη, «το έθιμο, μετά την εκρίζωσή του από το γεωγραφικά απομονωμένο και κοινωνικά κλειστό περιβάλλον του, ήταν επόμενο να υποστεί μεταβολές και αλλοιώσεις, επίσης απλοποιήσεις, από την ανάγκη να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα, αλλά και από φόβο μήπως η Εκκλησία το απαγορεύσει βιαίως, όπως είχε επιχειρήσει και στην αρχική κοιτίδα του, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Έτσι, τα Αναστενάρια συνεχίστηκαν μεν να τελούνται, στα κρυφά όμως, μέχρι το 1943, οπότε με ενέργειες του Α. Τανάγρα, προέδρου τότε της Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών, έγινε δημοσίως στη Μαυρολεύκη η πυροβασία, η φάση δηλαδή εκείνη, από την οποία κυρίως είναι γνωστό το όλο έθιμο. Ακολούθησε επιστημονικός έλεγχος που απέδειξε την ακαΐα των τελεστών Αναστενάρηδων, επαυξάνοντας το ενδιαφέρον και την περιέργεια για το έθιμο. Πρωτοπορεί έτσι η Μαυρολεύκη στην αναβίωση και επιβίωση των Αναστενάρηδων στη νεότερη εποχή».
