Ο φθόγγος που μας χρειάζεται

Του Κ. Γ. Κ. Χατζόπουλου, Τ. Λυκειάρχη

            Δεν πρέπει να μας ξενίζει το γεγονός ότι κάθε τόσο, που διενεργούνται ανασκαφές αναγκαστικές στην περιοχή μας (αέριο, ύδρευση, θεμελίωση κτισμάτων κ.ά.), έρχονται στο φως αρχαιολογικά ευρήματα μεγάλης ιστορικής και πολιτιστικής σημασίας.

            Και ασφαλώς δεν υπάρχει λόγος να εκπλησσόμεθα, αφού η περιοχή μας διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οποία συντελούν στην άνετη διαβίωση του ανθρώπου από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια.

            Έτσι εξηγείται η πληθώρα των νεολιθικών οικισμών, οι οποίοι απαντώνται στην περιοχή μας.

            Η αφθονία των υδάτων και η πλούσια χλωρίδα και πανίδα αποτελούν αναμφίλεκτα παράγοντες κορυφαίους, ώστε δίκαια χαρακτήρισε τον τόπο μας ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς «νεροσυρμό λαών και εθνών καταποτήρα».

            Την τεράστια ιστορική και πολιτιστική σημασία της περιοχής μας την επεσήμαναν στα κείμενά τους ουκ ολίγοι Έλληνες, Λατίνοι και νεώτεροι συγγραφείς (Θουκυδίδης, Ηρόδοτος, Απολλόδωρος, Αππιανός, Όμηρος, Ησύχιος, Collart, Perdrizet, Svoronos, Μερτζίδης, Μπακαλάκης κ.ά.).

            Παράγοντες της πυκνοκατοίκησης της περιοχής, ήταν η αφθονία των αγαθών και η άνετη διαβίωση των κατοίκων που επιτρέψανε και την έντονη ανάπτυξη του θρησκευτικού συναισθήματος.

            Από την τυχαία ανεύρεση επιγραφών, αλλά και την αναφορά στα αρχαία κείμενα πληροφορούμεθα ότι εδώ λατρεύτηκαν κορυφαίοι θεοί του Δωδεκαθέου, όπως ο Ζευς, η Αθηνά, ο Ερμής, ο Ποσειδώνας ως θεός του υγρού στοιχείου αρχικά, από το οποίο όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, ο τόπος μας είναι πλούσιος, αργότερα περιορίσθηκε στην λατρεία της θάλασσας, και, ιδιαίτερα, ο Διόνυσος θεός της αισιοδοξίας, της διασκέδασης, αλλά και της κραιπάλης, που μολονότι δεν αξιώθηκε να συμπεριληφθεί στη χορεία του Δωδεκαθέου, όμως τόσο πολύ αγαπήθηκε από το λαό, λόγω των πολλών ιδιοτήτων του και κυρίως λόγω της προστασίας της αμπέλου, της οποίας η παρουσία στην περιοχή μας υπήρξε εκτενής και εξακολουθεί και σήμερα να είναι κατάσπαρτη.

            Η εκτενής λατρεία του Διονύσου καταδεικνύεται από την ανέγερση ιερών προς τιμήν του, αλλά και η τυχαία ανεύρεση, κυρίως, προτομών και επιγραφών, που μαρτυρούν εύγλωττα την έκταση της λατρείας του και παράλληλα τη θεοσέβεια των Ηδωνών.

            Με την εύνοια της τύχης ή της σύμπτωσης, δυστυχώς καθιστάμεθα κάθε τόσο μάρτυρες του υψηλού πολιτισμού, ο οποίος αναπτύχθηκε στην περιοχή μας στο διάβα των αιώνων.

            Και αυτόν τον υψηλό πολιτισμό τον κρύβει στοργικά στα σπλάχνα της η ηδωνίδα γη ή αία, κατά τον τραγικό Αισχύλο.

            Δίκιο είχε η Χ. Κουκούλη επισημαίνοντας στην κατακλείδα συνεδριακής εισήγησής της: «Δράμα αρχαιολογικά άγνωστη, όμως πολλά υποσχόμενη».

            Μήπως αυτήν την τόσο υπεύθυνη διαπίστωσή της πρέπει να την εναγκαλισθούμε, ώστε επί τέλους το αρχαιολογικό νυστέρι να διανοίξει διάπλατα τα σπλάχνα της ηδωνίδας γης; Πολλαπλά θα είναι τα οφέλη. Όμως γι’ αυτά θα μιλήσουμε μιαν άλλη φορά. Ας το βάλουμε καλά στο μυαλό μας: «Ένας τόπος εν λίθοις και μνημείοις σωζομένοις φθέγγεται την Ελληνικότητά του». Και αυτός ο φθόγγος μας χρειάζεται πολύ.