Με επιτυχία η παρουσίαση της εργασίας
του ΓΕΛ Καλαμπακίου στην Κωνσταντινούπολη
για την ιστορία των κατοίκων του Κάλφα
ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟ Περιβαλλοντικό Συνέδριο που γίνεται για δεύτερη χρονιά φέτος από το Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινουπόλεως, συμμετείχε το Γενικό Λύκειο (ΓΕΛ) Καλαμπακίου του Δήμου Δοξάτου.
Πρόκειται για το 2ο Μαθητικό Περιβαλλοντικό Συνέδριο του Εθνικού Εκπαιδευτικού Δικτύου Δράσης «Κωνσταντινούπολη – Θεσσαλονίκη, μια Εκπαιδευτική Συνύπαρξη – Πολίτες της Πόλης», που πραγματοποιήθηκε στο Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης στις 27 Μαρτίου 2025.
Μαθητές και μαθήτριες του ΓΕΛ Καλαμπακίου, παρουσίασαν την εργασία τους με τίτλο «Ιστορία των κατοίκων του Κάλφα: Από την Πόλη στο Καλαμπάκι», η οποία αναφέρεται στην ιστορία των κατοίκων του Καλαμπακίου, που κατάγονται από τον Κάλφα (Μαχμούτμπεη), και στην οποία ο «Π.Τ.» είχε αναφερθεί σχετικά στα μέσα Φεβρουαρίου.
Όπως επισημαίνει στον «Π.Τ.» ο διευθυντής του ΓΕΛ Καλαμπακίου κ. Παπαδόπουλος, η ομάδα των μαθητών και εκπαιδευτικών από το Καλαμπάκι «έτυχε θερμής υποδοχής από τους εκπροσώπους του Ιδρύματος Ανταλλαγέντων Λωζάνης, που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη», ενώ περιηγήθηκαν στους δρόμους όπου έζησαν οι πρόγονοί τους και επισκέφθηκαν ιστορικά σημεία.
Σημειώνει μάλιστα ο ίδιος, ότι «η συνάντηση αυτή αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ελληνοτουρκική φιλία, καθώς έγινε ανταλλαγή προσκλήσεων για μελλοντική συνύπαρξη σε ανάλογες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Επιπλέον, οι μαθητές επισκέφθηκαν το χωριό Σελιμπάσα, όπου εγκαταστάθηκαν Τούρκοι πρόσφυγες από το Καλαμπάκι, αποκτώντας μια πληρέστερη εικόνα της ιστορικής υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών. Η εμπειρία αυτή άφησε βαθιά συναισθήματα σε όλους τους συμμετέχοντες, αποδεικνύοντας ότι η ιστορία και το παρελθόν μπορούν να ενώνουν τους λαούς».
Στην επίσκεψη του ΓΕΛ Καλαμπακίου, αναφέρθηκαν μάλιστα και τουρκικά διαδικτυακά μέσα, με τίτλους όπως: [Μαθητές από το Λύκειο Καλαμπακίου Δράμας στο Μαχμούτμπεη: Ένα νέο βήμα προς την τουρκοελληνική φιλία]
Στα άρθρα του ο τουρκικός Τύπος, αναφέρεται μάλιστα στο συνέδριο αυτό επισημαίνοντας τα παρακάτω μεταξύ άλλων: [Το Καλαμπάκι είναι μια κωμόπολη που ιδρύθηκε από πρόσφυγες που μετανάστευσαν από το χωριό Μαχμούτμπεη (πρώην Κάλφα) της Πόλης, το χωριό Γκιόλτζουκ της Νίγδης και το χωριό Σογούκσου των Σαράντα Εκκλησιών κατά την διάρκεια της ανταλλαγής πληθυσμών του 1924.
Οι μαθητές του Λυκείου Καλαμπακίου επιλέχθηκαν μετά από διαγωνισμό που συμμετείχαν 56 σχολεία από όλη την Ελλάδα. Στις ανακοινώσεις τους, θα αφηγηθούν την ιστορία της ζωής των προγόνων τους στο Μαχμούτμπεη και τη ζωή τους που εκτείνεται μέχρι το Καλαμπάκι μετά την ανταλλαγή πληθυσμών, όλα βάσει αρχειακών εγγράφων].
Σε άλλο σημείο μάλιστα, γίνεται αναφορά και στο ζήτημα της «τουρκοελληνικής φιλίας»:
[Οι καθηγητές που καθοδήγησαν τους μαθητές σε όλη τη διάρκεια της εκδρομής έκαναν μια συγκινητική αποχαιρετιστήρια ομιλία. Οι καθηγητές τόνισαν ότι αυτή η επίσκεψη είναι ένα σημαντικό βήμα για να ριζώσει η τουρκοελληνική φιλία στο Καλαμπάκι, οι οποίοι είπαν «Πιστεύουμε ότι οι σπόροι που φυτεύτηκαν εδώ σήμερα θα μεγαλώσουν», εκφράζοντας την πίστη τους στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των δύο λαών. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης σχεδιάστηκαν επίσης νέες συναντήσεις μεταξύ των δύο πλευρών. Ενώ οι κάτοικοι του Μαχμούτμπεη προσκάλεσαν τους Έλληνες στη Γιορτή του Ιερού Ντεντέ που πραγματοποιείται τον Νοέμβριο, οι Καλαμπακιώτες προσκάλεσαν τους Τούρκους στο Φεστιβάλ Κουρμπάν που πραγματοποιείται τον Φεβρουάριο. Αυτές οι αμοιβαίες προσκλήσεις προανήγγειλαν νέα γεγονότα που θα φέρουν κοντά τις δύο κοινότητες].
Η εγκατάσταση κατοίκων του Καλφά στο Καλαμπάκι
Σύμφωνα με τα στοιχεία που είχε δώσει στον «Π.Τ.» η κα. Θωμαΐδου, η παρούσα εργασία των μαθητών του ΓΕΛ Καλαμπακίου ιχνηλατεί την εγκατάσταση των κατοίκων του Καλφά της Κωνσταντινούπολης στο Καλαμπάκι της Δράμας μέσα από αρχειακό υλικό (έγγραφα, φωτογραφίες) μαρτυρίες και βιβλιογραφικές αναφορές.
[«Καλφάς ή Κάρφας σύμφωνα με τους Βυζαντινούς, μεταγενέστερα ονομάστηκε Μαχμούτ Μπέη, ονομασία που οφείλεται σε συμπλοκή του 1912, κατά την οποία σκοτώθηκε ο αρχηγός της συμμορίας του Μαχμούτ. Πρόκειται για κωμόπολη χτισμένη αμφιθεατρικά σε ένα λόφο έξω από τα κάστρα της Πόλης σε απόσταση 18 χιλιομέτρων. Χτίστηκε από πλούσιους Έλληνες της Πόλης, όταν αυτοί το 1821 έφυγαν φοβούμενοι τις διώξεις.
Περιοχή με πολλά νερά, προσέλκυε Φαναριώτες και όχι μόνο παραθεριστές από την Πόλη.
Ο Καλφάς ανήκε στη Μητρόπολη Δέρκων Κωνσταντινουπόλεως και ήδη το 1870 υπήρχε «κοινόν σχολείον με διδάσκαλον, αντί του εξαίρετου μισθού των 3 λιρών Τουρκίας και δώρων κατά τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, δίσκον ιδιαίτερον, όρνιθας, ωά, άρτους, μεταξωτά μανδήλια και λοιπά Δευτεριάτικα».
Οι Καλφιώτες ή Καλφακιώτες ήταν φημισμένοι αμπελοκαλλιεργητές. Τα σταφύλια τους τα περίφημα τσαούσια, ήταν περιζήτητα στις αγορές της Πόλης. Όταν αργότερα τα αμπέλια τους χτυπήθηκαν από τη φυλλοξήρα επιδόθηκαν στην καλλιέργεια κηπευτικών, με αποτέλεσμα οι μπάμιες του Καλφά να διαδεχτούν στη φήμη τα τσαούσια.
Από τους 1.030 κατοίκους του Καλφά (Νομαρχία Κωνσταντινουπόλεως, Καζάς Μακροχωρίου) μετατοπίστηκαν οι 803, από τους οποίους επέστρεψαν έως τον Μάιο του 1920 οι 400. Το χωριό δεχόταν την επίμαχη περίοδο (1914–1919) συστηματική παρενόχληση από τους Βουλγάρους. Από τα 220 σπίτια που υπήρχαν πριν το 1914 καταστράφηκαν ολικώς ή μερικώς τα 205. Δεν συμπεριελήφθη στην απογραφή του 1920, διότι η νομαρχία Κωνσταντινούπολης, στην οποία υπαγόταν, δε βρισκόταν υπό ελληνική διοίκηση. Καμία οικογένεια Καλφακιωτών, εκτός από την οικογένεια Τακέζη, δεν είχε εγκατασταθεί στο Καλαμπάκι, το οποίο γνώρισαν ως ανταλλάξιμοι μετά το 1924, παρόλο που ο Καλφακιώτης Πολύβιος Πετίνης, όπως και πολλοί άλλοι συγχωριανοί του, δεν αυτοπροσδιορίζονταν ως τέτοιοι. «Εμείς δεν ήμασταν ανταλλάξιμοι, είμαστε απ’ τα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης».]
