Κύπρος ,
Κανένας δεν ξεχνά
μα και τίποτα δεν ξεχνιέται
του Ζαχαρία Κύζα
Είναι στιγμές που σταματά ο χρόνος να μετρά, τα λόγια να χάνονται και ο νους και η ψυχή να μην μπορούν να ησυχάσουν. Σαράντα οκτώ χρόνια έχουν περάσει από εκείνο το πρωινό όταν στην Κύπρο ηχούσαν σειρήνες πολέμου. Για αυτούς που το έζησαν μοιάζει σαν να ήταν μόλις χτες. Για κάποιους άλλους , ακόμα και σήμερα, είναι ένας καθημερινός εφιάλτης.
20η Ιουλίου σήμερα έτους 2022. Σίγουρα η μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία της Κύπρου. Κάθε φορά που έρχεται Ιούλιος μήνας, ξαναγυρίζουμε σε εκείνο το μαύρο Ιούλιο του 1974 , έστω κι αν δε το θέλουμε . Πόσο καυτό μα και πόσο πικρό ήταν εκείνο το καλοκαίρι του 1974 , κανένας δε θέλει να θυμάται. Κι όμως λίγο να γυρίσεις το χρόνο πίσω και η θύμηση ξαναφέρνει στο μυαλό μνήμες πικρές . Εισβολή , νεκροί, αγνοούμενοι, κατεχόμενα, εγκλωβισμένοι, πρόσφυγες , αλλά και Κερύνεια, Λάπηθος, Γιαλούσα, Μόρφου, Καρπασία, Αμμόχωστος….
Ακόμα και αυτό το σύνθημα του ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ σαν να έχει ξεθωριάσει και ίσως , το μόνο που μας απέμεινε είναι να λέμε ότι ο δίκιο είναι με το μέρος μας, όμως αυτό δεν μας αρκεί και ας έχουμε δίκιο όπως το τονίζει και ο ΟΗΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας και η Ευρωπαϊκή Ένωση . Για όλους , όσοι έζησαν το 1974 ο πόθος της επιστροφής δεν έπαψε ποτέ. Δεν θέλουμε να μιλάμε γι άλλη μια φορά αλησμόνητες πατρίδες, κι αυτή η φορά να είναι τα κατεχόμενα στην Βόρεια Κύπρο …….
Σίγουρα το άφρον πραξικόπημα ήταν η απαρχή μιας τραγωδίας αν και η Τουρκία υποστηρίζει ότι επρόκειτο για μια ειρηνική επιχείρηση , με σκοπό την επαναφορά της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο, που είχε καταλυθεί με το πραξικόπημα κατά του εκλεγμένου προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου την 15 Ιουλίου 1974 . Ειρηνική επιχείρηση, έτσι χαρακτήριζε την εισβολή στην Κύπρο ο τότε Τούρκος πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετσεβίτ. Δυστυχώς κάποιοι άνοιξαν την κερκόπορτα . Τις επιπτώσεις από εκείνες τις ενέργειες τις βιώνουμε μέχρι και σήμερα και ας πέρασαν σαράντα οκτώ χρόνια . Ο ανατραπείς Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας επανήλθε στην Κύπρο , κρατώντας μάλιστα και κλάδον ελαίας για ότι έγινε, όμως ο ΑΤΤΙΛΑΣ που εισέβαλε στο νησί τότε παραμένει, και ας πέρασαν σαράντα οκτώ χρόνια . Πότε λοιπόν θα τελειώσει αυτή η ειρηνική επιχείρηση ……..
Η κατοχή, η προσφυγιά , οι αγνοούμενοι , οι εγκλωβισμένοι τα πρώτα βήματα της Τουρκίας. Με ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο προσπαθεί σαράντα οκτώ χρόνια τώρα συνεχώς να επιτύχει την αλλοίωση του δημογραφικού χαρακτήρα του νησιού στο ψευδοκράτος , με τη μεταφορά εποίκων από την Ανατολία στις κατεχόμενες περιοχές . Η μετανάστευση των Τουρκοκυπρίων από το νησί μετά την εισβολή είναι χαρακτηριστική και έχει σαν αποτέλεσμα οι Τουρκοκύπριοι να είναι πια μειονότητα, πολύ λιγότεροι από τους εποίκους.
Ο σφετερισμός των περιουσιών στην κατεχόμενη γη μας , οι αρχαιολογικοί και θρησκευτικοί μας θησαυροί έχουν χαθεί και κάθε τόσο τους βρίσκουμε καταχωνιασμένους σε μουσεία του εξωτερικού.
Όταν ξεκινούσαν οι συνομιλίες λίγο πριν το 2ο ΑΤΤΙΛΑ ο τότε Υπουργός των Εξωτερικών της Ελλάδος τόνιζε « Μεταξύ ατιμώσεως και πολέμου η λύση είναι γνωστή » . Το αποτέλεσμα οι Τούρκοι έκαναν περίπατο και κατέλαβαν το 37% του εδάφους και σαράντα οκτώ χρόνια μετά , μάταια όπως φαίνεται, προσπαθούν να βρουν κάποια βιώσιμη λύση , μια λύση που δυστυχώς δε φαίνεται να έρχεται από πουθενά.
Κάθε τόσο έναρξη συνομιλιών , επανέναρξη συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού. Έγιναν δεκάδες συνομιλίες από τότε μέχρι σήμερα, χωρίς τίποτα το ιδιαίτερο, χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Οι συνομιλίες που γίνονται περισσότερο ίσως να τις χαρακτηρίζαμε σαν εκθέσεις ιδεών στις πανελλαδικές εξετάσεις παρά για τη λύση του προβλήματος. Λύση θα υπάρξει ; Αμφίβολο. Κάποιοι κάποτε έλεγαν ότι μπορούν να λύσουν το Κυπριακό σε σαράντα οκτώ ώρες . Δυστυχώς όμως πέρασαν σαράντα οκτώ χρόνια αλλά λύση δεν βρέθηκε .
Περάσαμε από διάφορα στάδια από τις συνομιλίες κορυφής το 1977 μεταξύ Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και Ντενκτάς , στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης το 1991, από το σχέδιο ΑΝΑΝ το 2004 από την ΑΟΖ και τους υδρογονάνθρακες και την μεταφορά του φυσικού αερίου , και τέλος στις συνομιλίες στο Κραν – Μοντανά του 2017 όπου ο Τούρκος Υπουργός των Εξωτερικών προκλητικά δήλωνε ότι : για την Τουρκία η άποψη μηδέν στρατεύματα, μηδέν εγγυήσεις δεν ήταν θέση εκκίνησης . Η απαίτηση της Τουρκίας ήταν να έχει στρατό στην Κύπρο για να προστατεύει τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων.
Και οι συνομιλίες στο Κραν – Μοντανά έκλειναν στην ουσία με τη δήλωση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ το πρωί της 7ης Ιουλίου του 2017 στους δημοσιογράφους ότι : «Δυστυχώς… μια συμφωνία δεν ήταν δυνατή και η διάσκεψη έκλεισε χωρίς τη δυνατότητα να δοθεί λύση σε αυτό το δραματικά μακροχρόνιο πρόβλημα».
Και φτάνουμε στο σήμερα. Σήμερα εν έτει 2022 έχουμε για ακόμα φορά την επιθετική ρητορική της Τουρκίας με τον Ερντογάν από τη μια να παίζει με το γεωτρύπανο στο Αιγαίο και από την άλλη να χορεύει με τους Γκρίζους Λύκους του Μπαχτσελί . Όταν ο πρόεδρος του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) Ντεβλέτ Μπαχτσελί , κυβερνητικός εταίρος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επισκέφτηκε τα κεντρικά γραφεία των Γκρίζων Λύκων. αυτοί του χάρισαν ένα χάρτη, ο οποίος έδειχνε νησιά του Αιγαίου από τη Θάσο μέχρι τη Ρόδο αλλά και την Κρήτη ολόκληρη να περιλαμβάνονται στην τουρκική επικράτεια και μάλιστα τα έχουν βαφτεί με κόκκινο χρώμα, θέλοντας να δείξουν ότι είναι τμήμα της Τουρκίας.
Τους Γκρίζους Λύκους εμείς τους γνωρίσαμε πολύ πιο μπροστά ,στα γεγονότα του 1996 στην Δερύνεια στην Κύπρο, εκεί που όπου σκοτώθηκαν ο Τάσος και ο Σολωμός .
Και στην Κύπρο το επιθετικό παραλήρημα δεν έχει σταματημό με τον Ερσίν Τατάρ να έχει τη αξίωση – απαίτηση της δημιουργίας των δύο κρατών .
Τελευταία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί συνεχώς να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα και στην Κύπρο και κυρίως στην πόλη της Αμμοχώστου .
Ο Τατάρ, ο εγκάθετος της Τουρκίας στην Κύπρο μετά το περίφημο πικ-νικ στην Αμμόχωστο πριν δύο χρόνια προσπαθεί με κάθε τρόπο να αλλάξει τα πάντα στην πόλη αφού έσβησε ακόμα και την επιγραφή από το Ελληνικό Γυμνάσιο της Αμμοχώστου , ένα Γυμνάσιο που για χρόνια τόνιζε και μαρτυρούσε την ελληνικότητα του νησιού.
Με μια μονοκοντυλιά θέλει να αλλάξει το όνομα του Ελληνικού Γυμνασίου της Αμμοχώστου αλλά και του Δημοτικού κήπου της πόλης. Θέλει να τα αλλάξει όλα. Ποιος είναι αυτός που προσπαθεί να αλλάξει την ιστορία της πόλης του Ευαγόρα ; Χιλιετίας ιστορία δεν διαγράφεται έτσι απλά όπως θέλει ο Τούρκος εισβολέας . Και ο λόγος; Δεν θέλει να υπάρχει έστω και κάτι που να εκφράζει την ελληνικότητα της περιοχής στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου. Σίγουρα πρόκειται για μια κίνηση -πρόκληση η οποία έχει σκοπό να δείξει τη γενικότερη προσπάθεια εθνικής εκκαθάρισης, που διεξάγεται από την τουρκική κατοχή στα κατεχόμενα εδώ και χρόνια .
Θέλει να αλλάξει ότι έχει σχέση με τον Ελληνισμό ο νεοσουλτάνος της Άγκυρας. Γι αυτό ίσως ξεκινάει από το σχολείο. Και ποιο σχολείο διάλεξε ; Το Ελληνικόν Γυμνάσιον , το σχολείο κόσμημα της Αμμοχώστου , το στολίδι του Βαρωσιού. Σε ένα σχολείο που δίδαξαν πολύ μεγάλοι κύπριοι και Ελλαδίτες καθηγητές . Κάποιους από αυτούς είχα την τύχη να τους έχω καθηγητές στο σχολείο. Αγάπησαν την Αμμόχωστο πολύ περισσότερο από μας.
Είχα την τύχη να έχω καθηγητή στο Γυμνάσιο , εξατάξιο τότε, το Χριστόφορο Μηλιώνη, καθηγητή Φιλόλογο από την Ήπειρο. Σε ένα τμήμα αρρένων με σαράντα πέντε μαθητές μέσα . Να μιλά και να κάνει μάθημα και να κρέμονται όλοι οι μαθητές από τα χείλη του. Αν πετούσε μύγα στην τάξη την ώρα του μαθήματος θα την άκουγες….
Τον συνάντησα αρχές της δεκαετίας του 1980 ξανά στη Δράμα , καθηγητής και γώ διορισμένος σε σχολείο της Δράμας σαν σχολικό σύμβουλο των Φιλολόγων σε ένα πέρασμα που έκανε.
Η συγκίνηση φυσικά μεγάλη. Να μου μιλά για το Γυμνάσιο μας και να δακρύζει. Και στο τέλος να θέλει να μάθει λεπτομέρειες για το πώς χάθηκε το Βαρώσιν μας , όπως το έλεγε με χαρακτηριστική κυπριακή προφορά. Να θυμάται το Δημοτικό Κήπο με τη γιορτή του πορτοκαλιού , τα ανθεστήρια στη Αμμόχωστο , τη Σαλαμίνα , τον Απόστολο Βαρνάβα, τα Λιμνιά , το Παραλίμνι με τα αμπελοπούλια, την Άχνα , την Αγία Νάπα το Λιοπέτρι, να ρωτά για όλα τα χωριά της επαρχίας .
Να με ρωτά για τους συμμαθητές μας τότε και τι απέγιναν όλοι αυτοί μετά την εισβολή . Να μιλάει για την Αμμόχωστο και να δακρύζει. Είχαμε να συναντηθούμε είκοσι πέντε χρόνια. Του θύμισα, όπως μου είπε τα πρώτα του χρόνια στην εκπαίδευση αλλά και την πόλη μας όπως έλεγε.
Τότε δεν το κατάλαβα. Σήμερα όμως καταλαβαίνω καλά τι εννοούσε.
Σε ένα δοκίμιο του που έγραψε για την Αμμόχωστο, χαρακτηριστικά αναφέρει σε ένα απόσπασμα του.
«Κρατώ ακόμη στο συρτάρι μου ένα από τα άλμπουμ που μας στέλνανε να τα μοιράσουμε στους μαθητές της Αμμοχώστου: παιδικές ζωγραφιές για το «μοιρασμένο Βερολίνο». Ένα παιδικό χέρι που τεντώνεται κάτω από το συρματόπλεγμα, για να πιάσει την μπάλα, στην άλλη μεριά. Τα μοιράζαμε και τους μιλούσαμε με θέρμη για τα δικαιώματα των παιδιών, για τα αισθήματα των ανθρώπων που δεν μπαίνουν σε συρματοπλέγματα, για την ειρήνη, που ήταν καιρός ν’ ανθίσει. Τι να πω τώρα στους μαθητές μου, που τα μάτια τους με συνοδεύουν; Τι να του πω του Γιωργή; Τι να πω και του Χαμπή; «Το τείχος του αίσχους έπεσε, δάσκαλε», μου λέει. «Τι θα γένει με το συρματόπλεγμα;» Και βάζει κόκκινα βέλη που στάζουν αίμα, ολόγυρα στη ζωγραφιά του, να δείχνουν κατά την Αμμόχωστο.»
Εδώ και δύο χρόνια περίπου και εν μέσω πανδημίας Ο Τατάρ με εντολές από την Άγκυρα προσπαθεί και έβαλε σκοπό με κάθε τρόπο να αλλάξει τα πάντα στην πόλη της Αμμοχώστου με το άνοιγμα και άλλου παραλιακού τμήματος, σε μια παραλία που είναι μια από τις ομορφότερες στη Μεσόγειο , δείχνοντας ξεκάθαρα τις προθέσεις του και τα μελλοντικά τους σχέδια για την Αμμόχωστο αλλά και για όλη την Κύπρο.
Πρώτα η εισβολή, η λεηλασία και η αρπαγή του εδάφους του 37% του νησιού , τώρα η αλλαγή της φυσιογνωμίας των κατεχομένων . Να σβήσει όσα σημάδια ελληνικού πολιτισμού έχουν απομείνει και που φαίνονται χαρακτηριστικά στο βόρειο τμήμα . Οι επεκτατικές τάσεις του Σουλτάνου είναι μακροπρόθεσμες και τα βήματα τα κάνει ένα-ένα. Και καλεί μάλιστα τους Βαρωσιώτες να πάνε να μείνουν στην Αμμόχωστο κάτω από Τουρκοκυπριακή διοίκηση.
Αλήθεια πιστεύει ότι οι Βαρωσιώτες θα δεχθούν να τεθούν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση. Και να δεχθούν έτσι εύκολα τον εποικισμό της πόλης τους .
Και οι Τ/κ όμως εκφράζουν ανησυχία για το μέλλον τους, αφού βλέπουν ότι Τουρκία και Ερσίν Τατάρ, προσπαθούν να αφομοιώσουν της Τουρκοκυπριακή κοινότητα πλήρως, κυρίως μέσω της δημογραφικής αλλοίωσης που επιχειρείται με την συνεχή παροχή διαβατηρίων σε έποικους Τούρκους.
Άραγε είναι τόσο εύκολο να μιλάς για δυο κράτη στην Κύπρο όταν βλέπεις μπροστά σου το Ελληνικό Γυμνάσιο ή το Λύκειο Ελληνίδων στο Βαρώσι, τον Απόστολο Ανδρέα και το κάστρο της Καντάρας , τη Σαλαμίνα και τη Παναγία της Κανακαριάς ;
Το τουρκικό χέρι θέλει σβήνοντας τη φυσιογνωμία του Γυμνασίου στην Αμμόχωστο, θέλει να σβήσει την ιστορία της Αμμοχώστου μα και της Κύπρου γενικότερα και όλα αυτά με μια πινελιά όπως νομίζει.
Ο Τούρκος απειλεί κάθε τόσο. Οξύνει τα πνεύματα για να προκαλέσει . Η Τουρκία απειλεί συνεχώς , μετά το ψευδοκράτος τους, με εποικισμό της Αμμοχώστου. Και όχι μόνο.
Δυο γενιές ήδη έφυγαν , αλλά και δυο νέες γενιές ήρθαν. Πρέπει οι γενιές αυτές που δεν ξέρουν , αλλά θα πρέπει να μάθουν και για να μάθουν θα πρέπει εμείς να τους πούμε για το Καρπάσι, το Δαυλό και τη Γιαλούσα , τη Λύση και τη Βατυλή , τον Απόστολο Ανδρέα και το Λευκόνοικο, την Κερύνεια , την Αμμόχωστο . Και όλα αυτά κόντρα στους δυνατούς της Γης .
Η Κύπρος πληρώνει, όπως φαίνεται λόγω της θέσης της όλα αυτά που λέμε γεωπολιτικά συμφέροντα. Στο σταυροδρόμι των τριών ηπείρων στην ανατολική Μεσόγειο βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων μα και στο στόχαστρο των μεγάλων, είτε από την Ανατολή είτε από τη Δύση, όπως γίνεται πάντα .
Μετά το Ιούλιο του 1974 το Δημοτικό Σχολείο της Αγίας Τριάδος στην Καρπασία, ήταν ένα από τα δυο Δημοτικά Σχολεία που λειτουργούσαν στα κατεχόμενα Σήμερα ανεστάλη η λειτουργία του.
Σε μια επιστολή που έστειλαν στους μεγάλους το 1994 τα παιδιά του Δημοτικού Σχολείου της Αγίας Τριάδος στην Καρπασία , έγραφαν τότε ,το 1994, αλλά και συνάμα απορούσαν:
΄΄ Το Ιράκ δεν χρειάστηκε χρόνος και σκέψη για να το διώξουν από το Κουβέιτ αλλά εμάς ακόμα συζητούν το δίκαιο μας για είκοσι ολόκληρα χρόνια. ΄΄
Που να φαντάζονταν τα παιδιά αυτά ότι μετά από είκοσι τέσσερα χρόνια και συνολικά σαράντα οκτώ χρόνια από την εισβολή . μεγάλοι πια , θα είχαν μεγαλώνοντας, αλλά τώρα και μεις μαζί τους, την ίδια απορία……
Δράμα, 20 Ιουλίου 2022
Ζαχαρίας Κύζας
Παραλίμνι
Αμμοχώστου
ΚΥΠΡΟΣ
