102 χρόνια από την Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού
Λιτές εκδηλώσεις στη Δράμα
για την Γενοκτονία εξαιτίας
της πανδημίας του Covid-19
Τετάρτη 19 και Κυριακή 23 στο μνημείο της Γενοκτονίας στο δημοτικό κήπο
ΧΩΡΙΣ την αίγλη των παλαιότερων χρόνων λόγω των περιορισμών της πανδημίας Covid, θα διεξαχθούν οι φετινές ημέρες μνήμης για την Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.
Αναλυτικότερα, για αύριο Τετάρτη 19 Μαΐου, Ημέρα Μνήμης, στην πλατεία Ελευθερίας θα ακούγονται ύμνοι και τραγούδια για την Γενοκτονία, ενώ αργά το απόγευμα στο μνημείο της Γενοκτονίας στο δημοτικό κήπο και επί της οδού Πατρ. Διονυσίου, θα υπάρχει μικρή συγκέντρωση, όπου θα ακουστούν σχετικά τραγούδια. Η μικρή αυτή εκδήλωση θα γίνει χωρίς μικροφωνικές εγκαταστάσεις και επισημότητες.
Το πρωί της Κυριακής 23 Μαΐου, στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου, θα ψαλλεί το μνημόσυνο για τους αδικοχαμένους της Γενοκτονίας, ενώ στη συνέχεια 10.30-11.00, οι παρευρισκόμενοι μαζί με τα λάβαρα θα μεταβούν στο μνημείο της Γενοκτονίας στον κήπο. Εκεί θα πραγματοποιηθεί επίσημη τελετή, με κατάθεση στεφάνων από τις αρχές του τόπου και ποντιακά σωματεία.
Όλες αυτές οι εκδηλώσεις θα γίνουν με τις απαραίτητες υγειονομικές προφυλάξεις, με λίγα άτομα και με μάσκες.
Ιστορικό της Γενοκτονίας
Η 19η Μαΐου επιλέχθηκε γιατί την ημέρα αυτή το 1919, ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα του Πόντου για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Με τη βοήθεια μελών του Νεοτουρκικού Κομιτάτου συγκροτεί τη μυστική οργάνωση «Mutafai Milliye» και υπό την καθοδήγηση Γερμανών και Σοβιετικών συμβούλων του, κηρύσσει το μίσος εναντίον των Ελλήνων, θέτοντας σ’ εφαρμογή οργανωμένο σχέδιο εξόντωσης του ποντιακού ελληνισμού, το οποίο ουσιαστικά αποτελούσε συνέχεια της ανθρωποσφαγής που ξεκίνησαν οι Νεότουρκοι μετά το 1914 κατά Αρμενίων και Ελλήνων.
Μέλος του «Mutafai Milliye» ήταν ο διαβόητος Τοπάλ Οσμάν, που θεωρείται ο μεγαλύτερος δήμιος των Ελλήνων του Πόντου. Ο Μουσταφά Κεμάλ, όρισε τον Τοπάλ Οσμάν γενικό του αντιπρόσωπο στην παραλιακή ζώνη του Πόντου, με απεριόριστο δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στον ελληνικό πληθυσμό.
Το κλίμα τρομοκρατίας, τα εργατικά τάγματα, οι εξορίες, οι πυρπολήσεις χωριών, οι δολοφονίες, οι βιασμοί κατά του ελληνικού στοιχείου του Πόντου, οδήγησαν γρήγορα στα περιβόητα «έκτακτα δικαστήρια ανεξαρτησίας» που αφάνισαν στις κρεμάλες της Αμάσειας, όλη την ηγεσία του ποντιακού ελληνισμού, σημάνοντας την αρχή του τέλους και την εκρίζωση χιλιάδων γηγενών Ελλήνων από τις πατρογονικές τους εστίες.
Τις παραμονές του Α΄ Π.Π. οι Έλληνες στον Πόντο ανέρχονταν σε 700.000 άτομα. Έως το 1923, και την ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, υπολογίζονται σε 353.000 τα θύματα εκείνου του εγκλήματος που θεωρείται η δεύτερη μεγάλη γενοκτονία του 20ου αιώνα, μετά από αυτή των Αρμενίων, την περίοδο του Α’ Π.Π, πάλι από στην Οθωμανική Αυτοκρατορία με 1.5 εκ. νεκρούς.
Η 19η Μαΐου μπορεί να θεωρείται «καταραμένη για τους Έλληνες», μια και είναι η μέρα που ξεκίνησε ουσιαστικά η δεύτερη και πιο σκληρή φάση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, ωστόσο οι Τούρκοι την τιμούν και τη γιορτάζουν ως Ημέρα Μνήμης του Μουσταφά Κεμάλ, και Γιορτή Νεολαίας και Αθλητισμού παράλληλα αφού – σύμφωνα με την ιστοριογραφία τους- από εκεί ξεκίνησε τον «απελευθερωτικό αγώνα» που οδήγησε στην ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923. Κάθε χρόνο στην Σαμψούντα, πραγματοποιούνται πανηγυρικές φιέστες, παρουσία υψηλόβαθμων κυβερνητικών αξιωματούχων.
Οι Τούρκοι με πρόσχημα την «ασφάλεια του κράτους» εκτοπίζουν ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού στην αφιλόξενη μικρασιατική ενδοχώρα, μέσω των λεγόμενων «ταγμάτων εργασίας» («Αμελέ Ταμπουρού»). Στα «Τάγματα Εργασίας» αναγκάζονταν να υπηρετούν οι άνδρες που δεν κατατάσσονταν στο στρατό. Δούλευαν σε λατομεία, ορυχεία και στη διάνοιξη δρόμων, κάτω από εξοντωτικές συνθήκες. Οι περισσότεροι πέθαιναν από πείνα, κακουχίες και αρρώστιες.
Αντιδρώντας στην καταπίεση των Τούρκων, τις δολοφονίες, τις εξορίες και τις πυρπολήσεις των χωριών τους, οι Ελληνοπόντιοι, όπως και οι Αρμένιοι, ανέβηκαν αντάρτες στα βουνά για να περισώσουν ό,τι ήταν δυνατόν. Μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1915, οι τούρκοι εθνικιστές υπό τον Μουσταφά Κεμάλ είχαν πλέον όλο το πεδίο ανοιχτό μπροστά τους για να εξολοθρεύσουν τους Ελληνοπόντιους. Ό,τι δεν κατάφερε ο Σουλτάνος σε 5 αιώνες το πέτυχε ο Κεμάλ σε 5 χρόνια!
Το 1919 οι Έλληνες μαζί με τους Αρμένιους και την πρόσκαιρη υποστήριξη της κυβέρνησης Βενιζέλου προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα αυτόνομο ελληνοαρμενικό κράτος. Το σχέδιο αυτό ματαιώθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι εκμεταλλεύθηκαν το γεγονός για να προχωρήσουν στην «τελική λύση».
Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας, υπό την καθοδήγηση των γερμανών και σοβιετικών συμβούλων του. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 οι Ελληνοπόντιοι που έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τους 200.000, ενώ κάποιοι ιστορικοί ανεβάζουν τον αριθμό τους στις 350.000.
Όσοι γλίτωσαν από το τουρκικό σπαθί κατέφυγαν ως πρόσφυγες στη Νότια Ρωσία, ενώ γύρω στις 400.000 ήλθαν στην Ελλάδα. Με τις γνώσεις και το έργο τους συνεισέφεραν τα μέγιστα στην ανόρθωση του καθημαγμένου εκείνη την εποχή ελληνικού κράτους και άλλαξαν τις πληθυσμιακές ισορροπίες στη Βόρειο Ελλάδα.
Με αρκετή, ομολογουμένως, καθυστέρηση, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα στις 24 Φεβρουαρίου 1994 την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.
