Παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου
Ο ρόλος της διατροφής στην πρόληψη κατά του καρκίνου
Της Όλγας Ιακωβίδου, διαιτολόγου-διατροφολόγου ΓΝ Δράμας
«Ο καρκίνος νικιέται, για να μην πω νικήθηκε. Στα επόμενα δέκα χρόνια θα είναι μία χρόνια νόσος».
Δεν θα μπορούσε να υπάρχει πιο αισιόδοξο και ελπιδοφόρο μήνυμα για τη σημερινή ημέρα, από αυτό που μετέδωσε σε συνέντευξη του ο κύριος Γιάννης Σπηλιώτης, χειρουργός – ογκολόγος, διευθυντής Κλινικής Αντιμετώπισης Περιτοναϊκής Κακοήθειας και Χειρουργικής Ογκολογίας στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο Θεσσαλονίκης και στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Ο καρκίνος μπορεί να νικηθεί αρκεί να υπάρχει έγκαιρη διάγνωση ή ακόμα καλύτερα πρόληψη. Η διατροφή, όπως έχουν καταδείξει πολυάριθμες επιδημιολογικές μελέτες, παίζει ουσιαστικό ρόλο τόσο στην πρόληψη, όσο και στη θεραπεία του καρκίνου. Όσον αφορά το κομμάτι της θεραπείας, η διατροφή στους καρκινοπαθείς έχει ως κύριο στόχο να αποτρέψει ή να περιορίσει την εξέλιξη της καρκινικής καχεξίας, αυξάνοντας το προσδόκιμο επιβίωσης και μειώνοντας ή ανακουφίζοντας από τις παρενέργειες της αντικαρκινικής θεραπείας. Ενθαρρύνουμε λοιπόν τους ασθενείς να απευθυνθούν σε πιστοποιημένο διαιτολόγο (πτυχιούχο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, άδεια ασκήσεως επαγγέλματος) διότι ενισχύοντας τη διατροφή τους ενισχύουν τον αγώνα τους κατά της ασθένειας. Όσον αφορά το κομμάτι της πρόληψης, θα πρέπει να γίνει σαφές ότι δεν υπάρχει τροφή ή ένα συστατικό ή μια συνταγή που με “μαγικό τρόπο” θα αποτρέψει τελείως την εμφάνιση του καρκίνου. Πάντα μιλάμε για ελαχιστοποίηση του κινδύνου, για σημαντική μείωση της πιθανότητας.
Η πρόληψη μέσω διατροφής διακρίνεται σε 3 επίπεδα:
1. Αποφυγή ή περιορισμό τροφών που συσχετίζονται ισχυρά με συγκεκριμένους καρκίνους
κόκκινο κρέας: μπορούμε να το περιορίσουμε το πολύ σε 1 φορά/εβδομάδα
αλάτι και κρυμμένο αλάτι: χρησιμοποιούμε με μέτρο το μαγειρικό αλάτι και περιορίζουμε δραστικά τα παστά, τις κονσέρβες, την κέτσαπ, τη μουστάρδα, κύβους ή σκόνες μαγειρικής, σαλάτες-αλοιφές, κλπ
αλκοολούχα ποτά : αν είμαστε πότες περιορίζουμε την κατανάλωση σε 1-2 ποτά/ημέρα. Δεν ξεκινάμε να πίνουμε σε καθημερινή βάση αν δεν το συνηθίζουμε
2. Αποφυγή ή περιορισμό τροφών που επιμολύνθηκαν με καρκινογόνα στοιχεία
αφλατοξίνες: συντηρούμε τα τρόφιμα σε κατάλληλες συνθήκες υγρασίας-θερμοκρασίας.
Ετεροκυκλικές αμίνες: μαρινάρουμε τα κρέατα σε δενδρολίβανο ή σε μίγμα από λεμόνι, σκόρδο και κρεμμύδι πριν τα ψήσουμε
πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες: περιμένουμε να «χωνέψουν» καλά τα κάρβουνα πριν ψήσουμε. Αποφεύγουμε τα καμένα τρόφιμα. Προτιμούμε μαγείρεμα στο φούρνο ή την κατσαρόλα
ακρυλαμίδιο: πριν τηγανίσουμε αφήνουμε τις πατάτες να μουλιάσουν για 30-40 λεπτά σε αλατόνερο. Καταναλώνουμε περιστασιακά εώς σπάνια πατατάκια/γαριδάκια και φαγητό τύπου fast-food
νιτροζαμίνες: μειώνουμε δραστικά την κατανάλωση αλλαντικών σε 1-2 φέτες/εβδομάδα. Αποφεύγουμε να δίνουμε σε παιδιά κάτω των 10 ετών, εγκύους και θηλάζουσες επεξεργασμένα κρέατα, δηλαδή αλλαντικά, λουκάνικα, γαλοπούλα, ζαμπόν, κλπ
3. Αύξηση της κατανάλωσης τροφών με ισχυρή αντικαρκινική δράση
βιταμίνη C: καταναλώνουμε φρούτα και λαχανικά σε καθημερινή βάση
β-καροτένιο: επιλέγουμε τροφές με κίτρινο και πορτοκάλι χρώμα, όπως καρότο, πιπεριές, κολοκύθα, βερίκοκο, ροδάκινο, πεπόνι, κλπ
ανθοκυανίνες: επιλέγουμε τροφές με σκούρο κόκκινο ή σκούρο μπλε χρώμα, όπως μούρα, μαύρα σταφύλια, κεράσια, φράουλες, δαμάσκηνα, βατόμουρα, ρόδι, κόκκινο λάχανο, μελιτζάνα, κλπ
λυκοπένιο: καταναλώνουμε ντομάτα, ντοματοχυμός, καρπούζι, πάντα στην εποχή τους
γλυκοζίτες θείου: καταναλώνουμε σταυρανθή λαχανικά δηλαδή: λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο.
