Από το Πολιτιστικό & Μορφωτικό Σύλλογο Δοξάτου
Ένα ιστορικό για τα σχολεία του Δοξάτου
κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας
από τον Ευάγγελο Γ. Καρσανίδη
ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ το προηγούμενο διάστημα, μια λιτή έκδοση από τον Πολιτιστικό και Μορφωτικό Σύλλογο Δοξάτου με τίτλο: «Τα Σχολεία στο Δοξάτο Δράμας κατά την Τουρκοκρατία (1867-1913)», του συγγραφέα – εκπαιδευτικού και συνεργάτη της εφημερίδας μας, κ. Ευάγγελου Γ. Καρσανίδη.
Πρόκειται για ένα έντυπο 17 σελίδων μαζί με εξώφυλλο και οπισθόφυλλο, σε σχήμα Α4.
Από μέρος της έρευνας του κ. Καρσανίδη, ο οποίος έχει δημοσιεύσει ίδια θέματα με τα σχολεία κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας στο Νομό Δράμας και σε άλλες περιοχές, μεταφέρουμε εδώ ένα μέρος:
[Από τα μέσα του 19οου αιώνα έως τις αρχές του 20ου, τα σχολεία στο Δοξάτο αλλά καις τις άλλες πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά του καζά (επαρχίας) Δράμας και της Μακεδονίας γενικότερα, γνώρισαν μεγάλη ανάπτυξη, ποσοτική και ποιοτική. Η ανάπτυξη αυτή ευνοήθηκε κατά κύριο λόγο από την εισαγωγή των μεταρρυθμίσεων (Τανζιμάτ) που εγκαινίασε η Οθωμανική Αυτοκρατορία το Χάτι – Χουμαγιούν (Αυτοκρατορικό Διάταγμα) της 18η Φεβρουαρίου 1856, απόρροια του οποίου υπήρξαν και οι «Γενικοί Κανονισμοί» που συνέταξε το Οικουμενικό Πατριαρχείο και επικυρώθηκαν με σουλτανικό βιλαέτι το 1860. Με τους Κανονισμούς αυτούς προβλέφθηκε ο διακανονισμός των εκκλησιαστικών ζητημάτων, ο προσδιορισμός των καθηκόντων και της δικαιοδοσίας των δημογερόντων, η αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών θεμάτων κ.α.]
Σε άλλο σημείο της έρευνας, αναφέρεται ότι «[στην ετήσια έκθεσή του ο Έλληνας υποπρόξενος (σ.σ. τον Σεπτέμβριο του 1867) αναφέρει ότι «… καθίσταται αναγκαία η ίδρυσις των εξής αλληλοδιδακτικών σχολείων:
Α. Ενός εις την πόλιν της Δράμας πληρονομένου του διευθύνοντος αυτό διδασκάλου ετησίως δρχ. 1.000.
Β. Ενός ομοίου εις την κωμόπολιν Δοξάτου απέχουσαν 3 ώρας από την Καβάλα πληρονομένου του διδασκάλου ετησίως 600 δρχ.
Γ. Ενός σχολείου εις Τσατάλτσα ήΚορίστιανην πληρονομένου ενός διδασκάλου δρχ. 1.000. Σύνολον: 2.600 δρχ.»
Στην έκθεση γίνεται επίσης ρητή αναφορά και για τα βιβλία τα οποία απαιτούνται για χρήση των μαθητών σα σχολεία. Παραθέτω το μικρό απόσπασμα: «Δια τα σχολεία δε ταύτα απαιτούνται και κατάλληλα διδακτικά βιβλία ήτοι αλφαβητάρια μικρά, κατήχησις, ιεραί εφορίαι, μικραί γεωγραφίαι, αριθμητικαί και γραμματικαί του Βερναρδάκου ως και μικρού ποσού της εφ’ άπαξα χρηματικής βοηθείας προς καταρτισμόν των διδασκάλων, υπολογιζομένη εφ’ όλων τούτων εις δραχμάς 1.500. Γενικό σύνολον: 4.100 δρχ.»]
Στο τέλος της έρευνας του ο κ. Καρσανίδης σημειώνει:
[Με τις σκέψεις αυτές παραδίδω στο αναγνωστικό κοινό την παρούσα μελέτη την οποία και αφιερώνω στους νέους και στις νέες του Δοξάτου, για να γνωρίσουν την «εκπαιδευτική» τους κληρονομιά, να νιώσουν περήφανοι, και περήφανες γι’ αυτήν, αλλά και συναισθανθούν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σημαντική τους παράδοση. ]
