Μεγαλώνεις. Πώς είναι

να γερνάς; Τι να περιμένεις;

Γράφει ο Δημήτρης Φλαμούρης 

Πέρασε άλλος ένας χρόνος και το συμπέρασμα είναι ένα. Μεγαλώνουμε. Κάθε μέρα ο χρόνος κυλάει «ανελέητα». Τα καλύτερα μας χρόνια φεύγουν διαρκώς.

Ή μήπως συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο;

Είναι θέμα κουλτούρας

Σε κάποιες κουλτούρες η μεγάλη ηλικία σχετίζεται με τη σοφία και το σεβασμό. Στα χωριά μας όπου ο γέροντας του χωριού θα δώσει συμβουλές ή στις φυλές όπου οι μεγάλοι άνθρωποι θεωρούνται ως ένας σύνδεσμος με τους προγόνους και την ιστορία της φυλής.

Στη Σενεγάλη ζει μια κυρία 93 ετών που το κράτος την τιμάει ιδιαίτερα και οι τουρίστες πηγαίνουμε να τη δούμε για να μας δώσει την ευχή της.

Σε άλλες κουλτούρες θαυμάζουμε τη νεότητα και τη φυσική ομορφιά. Σε μια έρευνα με 83000 ανθρώπους από 57 χώρες βρήκαν πως όσο μεγαλύτερο το εισόδημα της χώρας, τόσο λιγότερο σεβασμό έδειχνε στους ηλικιωμένους. Σε αυτές τις χώρες παρατηρούνται τα φαινόμενα να προσπαθούν οι άνθρωποι να νικήσουν τον χρόνο στην εμφάνισή τους.

Τι πιστεύεις για τα γηρατειά;

Εσύ τι πιστεύεις για τα γηρατειά; Ανυπομονείς να μεγαλώσεις ή μήπως φοβάσαι τα χρόνια που είναι να έρθουν;

Έχει βρεθεί ότι καλύτερη άποψη για τα γηρατειά συνεισφέρει έως και 7.5 χρόνια ζωής. Γιατί μεγαλώνουμε, αλλά νιώθουμε νεότεροι. Μάλιστα η άποψή μας για τα γηρατειά είναι καλύτερος προγνωστικός παράγοντας για την υγεία μας από τη χαμηλή χοληστερίνη, τη χαμηλή πίεση ή το βάρος μας.

Η ζωή είναι για τους νέους;

«Ωραία όλα αυτά, αλλά πώς να παραμυθιαστώ;» θα μου πεις. Ποιος θέλει να μεγαλώσει; Η ζωή είναι για τους νέους. Λέμε συχνά πως έφυγαν τα καλύτερά μας χρόνια. Είναι άραγε αλήθεια;

Το τυπικό διάγραμμα ευτυχίας και ηλικίας έχει την παρακάτω μορφή:

Όπως βλέπουμε ξεκινάμε σαν χαρούμενα παιδάκια και μετά η ευτυχία μειώνεται σταδιακά καθώς μεγαλώνουμε. Πιάνει πάτο στην τρυφερή ηλικία των 47,8. (Άσχημα νέα για μένα φέτος…)

Μετά όμως τα πράγματα αλλάζουν. Υπάρχει φως στο τέλος του τούνελ και δεν είναι το φως από τον Παράδεισο που μας καλεί να μπούμε. Όσο μεγαλώνουμε τόσο πιο ευτυχισμένοι γινόμαστε (πάντα κατά μέσο όρο).

Υπάρχει λόγος γι αυτό.

Γιατί είναι καλύτερο να μεγαλώνεις;

Όσο περνάει ο καιρός, ο εγκέφαλός μας έχει την τάση να ωραιοποιεί παλιές στιγμές, ενώ όταν τις ζούσαμε δεν περνάγαμε τόσο ωραία. Σας έχει τύχει ποτέ να έχετε περάσει μια τρελή ταλαιπωρία, την οποία μετά περιγράφατε με χαρούμενο τόνο σε άλλους;

«Θυμάσαι, τότε που είχαμε χάσει το καράβι και κοιμηθήκαμε στο λιμάνι για να πάρουμε το πρωινό; Πολύ γέλιο!»

Όταν το ζούσατε δεν είχε καθόλου γέλιο, αλλά ο χρόνος (που όλα τα απαλύνει) μας βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα αλλιώς.

Ακόμα και αν ήταν καλές οι μέρες που ζήσαμε όμως παλιά, τότε και πάλι πώς επιλέγουμε να τις δούμε; Με νοσταλγία και πόνο;

«Αχ, πόσο ωραία ήταν η φοιτητική ζωή. Ποτέ δε θα ξαναπεράσω έτσι…»

Ή σαν κατάθεση στον ψυχικό μας λογαριασμό;

«Αχ, πόσο ωραία ήταν η φοιτητική ζωή. Ζωάρα έκανα ο μπαγάσας!»

Όπως είπε η Βασίλισσα Ελισσάβετ Β’

«Οι καλές αναμνήσεις είναι η δεύτερη ευκαιρία μας να νιώσουμε ευτυχία»

Πώς είναι να είσαι ηλικιωμένος;

Πριν φτάσουμε στις μεγάλες ηλικίες, το μόνο που βλέπουμε είναι ένα μη-σφριγηλό σώμα και πιθανά προβλήματα υγείας. Κι όμως συχνά οι ίδιοι οι ηλικιωμένοι βλέπουν αλλιώς τα γηρατειά. Ο φόβος μειώνεται. Είναι πιο πολύ ο εαυτός τους. Δεν χρειάζεται να προσποιούνται πια.

Σύμφωνα με έρευνες, οι ηλικιωμένοι βιώνουν λιγότερο στρες, λιγότερη εχθρότητα, λιγότερα αρνητικά συναισθήματα. Ίσως  επειδή οι εγκεφαλικές δομές που σχετίζονται με την επεξεργασία αρνητικών συναισθημάτων ατροφούν πιο γρήγορα με την ηλικία!).

Επιπλέον τείνουν να βλέπουν τα κοινά των ανθρώπων και όχι τις διαφορές. Εστιάζουν περισσότερο στο παρόν και να απολαύσουν τον περιορισμένο χρόνο τους. Όπως γράφω στο βιβλίο μου «Το Παράδοξο Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής» ένας τρόπος να βρεις τι έχει αξία για σένα στη ζωή είναι να φαντάζεσαι το θάνατό σου. Όταν έχεις την αίσθηση ότι ο χρόνος σου τελειώνει δεν αναλώνεσαι σε ανούσια θέματα.

Έτσι οι ηλικιωμένοι δείχνουν λιγότερο ενδιαφέρον για νέες γνωριμίες και υψηλότερη προτεραιότητα για τις υπάρχουσες. Και όπως έχω ξαναγράψει οι καλές ανθρώπινες είναι ο σημαντικότερος παράγοντας ευτυχίας.

Έχοντας μάθει μέσα από τις δεκαετίες να ελέγχουν τα συναισθήματά τους, αποφεύγουν άτομα ή καταστάσεις που τους δημιουργούν δυσάρεστα συναισθήματα και συνήθως παραβλέπουν την κριτική περισσότερο. Ακούμε συνεχώς να μη μας νοιάζει τι λένε οι άλλοι, αλλά τελικά χρειάζεται να μεγαλώσουμε πολύ για να το κάνουμε κτήμα μας.

«Παίρνει πολύ καιρό για να γίνεις νέος», είπε ο Πικάσο.

Εμείς και οι ηλικιωμένοι

Αλλά και οι άλλοι τους φέρονται καλύτερα. Από ειδικές εκπτώσεις στα εισιτήρια, την θέση που παραχωρούμε στο λεωφορείο, τα ψώνια που θα κουβαλήσουμε για μια ηλικιωμένη κυρία, μέχρι την καλή θέση στο τραπέζι, είναι όλο προνόμια που έρχονται με την ηλικία.

Επίσης, δείχνουμε μεγαλύτερη κατανόηση σε κάποιον μεγαλύτερο. Τον μαλώνουμε λιγότερο, τον επικρίνουμε λιγότερο και τον συγχωρούμε περισσότερο σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα.

«Μεγάλος άνθρωπος είναι. Μην το παίρνεις προσωπικά…»

Σοφία

Σε μια έρευνα με νεαρούς και ηλικιωμένους όπου έπρεπε να μάθουν κάτι καινούριο είδαν όταν μεγαλώνουμε ΚΑΙ μπορούμε να μάθουμε κάτι καινούριο αλλά ΚΑΙ κρατάμε τη γνώση αυτή αφού την αποκτήσουμε. Δεν σταματάμε ποτέ να εξελίσσουμε το μυαλό μας.

Η αγγλική παροιμία που λέει πως δεν μπορείς να διδάξεις σε ένα γέρικο σκυλί νέα κόλπα αποδεικνύεται παντελώς ψευδής!

Οι μεγαλύτεροι ενήλικες επίσης έχουν το πλεονέκτημα της αποκρυσταλλωμένης ευφυίας. Συνδυάζουν αποκτημένη γνώση με την εμπειρία για να αντιμετωπίσουν νέα προβλήματα.

Αυτού του είδους η ευφυία μεγαλώνει με την ηλικία. Αυτή είναι η σοφία.

Συμπέρασμα

Αν δεν καλοβλέπεις τα γηρατειά, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι, τότε ελπίζω ότι αυτό το άρθρο να σου έδωσε μια διαφορετική οπτική. Η κουλτούρα μας προωθεί τη νεότητα και ο George Bernard Shaw είπε πως «Είναι κρίμα που η νεότητα ξοδεύεται στους νέους», αλλά τελικά φαίνεται πως…

…τα καλύτερα έρχονται!!