Τα ανεπίσημα δρώμενα

των μεταμφιέσεων

στα χωριά του Νομού Δράμας

ΓΙΑ ΑΛΛΗ μια χρονιά, εξαιτίας των υγειονομικών μέτρων που ισχύουν για τον περιορισμό της πανδημίας δεν πραγματοποιήθηκε φέτος το πρόγραμμα των μεταμφιέσεων του Δωδεκαημέρου στα χωριά του Νομού Δράμας.

Όπως είναι γνωστό και έχει ήδη δημοσιεύσει ο «Πρωινός Τύπος», έγκαιρα η αντιπεριφέρεια Δράμας είχε ανακοινώσει τη ματαίωση των επίσημων εκδηλώσεων, ώστε να μην υπάρξει συγκέντρωση κόσμου στις περιοχές αυτές και τα τηρηθούν τα μέτρα.

Παρ’ όλα αυτά όμως, οι κάτοικοι σε όλα αυτά τα χωριά, αναβίωσαν μόνοι τους και χωρίς επισκέπτες τα δρώμενα των μεταμφιέσεων αν και όχι σε όλες τις κοινότητες. Σε κάποιες απ’ αυτές, οι νεαροί των χωριών, φόρεσαν τις παραδοσιακές στολές των μπαμπούγερων και βγήκαν στους δρόμους των χωριών για να γιορτάσουν. Με τις βαριές κουδούνες τους, ήχησαν τη χαρά της γιορτής και έστειλαν για άλλη μια φορά το μήνυμα, ότι αυτά τα λαϊκά δρώμενα μπορούν να αναβιώσουν έστω και μ’ αυτόν τον τρόπο, έστω και υπό τα αυστηρά μέτρα κατά της πανδημίας και με την απαραίτητη προσοχή.

Τα λαϊκά δρώμενα των Φώτων – τα δρώμενα των μεταμφιέσεων στο τέλος του Δωδεκαημέρου που αρχίζει από τα Χριστούγεννα και ολοκληρώνεται με τα Θεοφάνεια – είναι από τα σπουδαιότερα έθιμα που διεξάγονται στην περιοχή της Δράμας. Τα χωριά της Δράμας, που βρίσκονται στις παρυφές των βουνών της, στις παρυφές του Κορυλόβου, του Φαλακρού και του Μενοικίου, κρατούν τα έθιμα αυτά εδώ και εκατοντάδες χρόνια.

Πρόκειται για τις πλέον ενδιαφέρουσες εθιμικές εκδηλώσεις που γίνονται στα χωριά μας. Ξεκινούν από την Καλλίφυτο, περνάνε από το Μοναστηράκι, στον Ξηροπόταμο, πηγαίνουν στην Πετρούσα και τους Πύργους, στην Καλή Βρύση και μετά ψηλά στο Φαλακρό Όρος στο Βώλακα και το Παγονέρι.

Σε κάθε χωριό και μια διαφορετική αμφίεση, μια διαφορετική ονομασία. Παρ’ όλα αυτά, επί της ουσίας έχουν την ίδια βαθιά ρίζα μέσα στο χρόνο: την ευετηρία της νέας χρονιάς, της καλοχρονιάς.

Στην Καλλίφυτο είναι οι Μωμόγεροι που κρατάνε από τον Πόντο. Στο Μοναστηράκι είναι οι «αράπηδες» και οι «τσολιάδες». Στην Πετρούσα είναι τα «μπάμπιντεν», στον Ξηροπόταμο οι «αράπηδες», τα «χαράπια» στο Παγονέρι, στο Βώλακα και κυρίως τα «Μπαμπούγερα» στην Καλή Βρύση.

«Το έθιμο των δωδεκαημερίτικων μεταμφιέσεων μαρτυρείται από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους ως συνέχεια των παγανιστικών γιορτής, ιδιαίτερα των Καλενδών, και, παρά τις κατά καιρούς απαγορεύσεις, έφτασε μέχρι τους χρόνους μας, τονίζοντας τη δύναμη της συνήθειας όταν αυτή έχει βαθιές ρίζες και ανταποκρίνεται σε ενδόμυχες ψυχολογικές ανάγκες, αλλά και σε αρχέγονες μεταφυσικές ανησυχίες, αφού οι μεταμφιεσμένοι, στην αρχική τελετουργική παρουσίας τους, πιστευόταν όταν παρίσταναν προγόνους ή πνεύματα της καρποφορίας που μπορούσαν να έρθουν αρωγοί στην ανθρώπινη προσπάθεια για την ευετηρία», γράφει ο γνωστός Λαογράφος της Ακαδημίας Αθηνών Γεώργιος Ν. Αικατερινίδης.