Η δύναμη της ψυχής

«Τι γαρ ωφελείται άνθρωπος, εάν τον κόσμον όλον κερδήση, την δε ψυχήν αυτού ζημιωθεί; Ή τι δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;» (Ματθαίος, ιστ’ 26)

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου Τ. Λυκειάρχη

Εύλογα διερωτάται κάποιος πόσο ο χοϊκός άνθρωπος έχει σε εκτίμηση το θείο αυτό δώρο, που του χάρισε ο Μεγαλοδύναμος και πόσο προσπαθεί να το θωρακίσει από τους ποικίλους επιθετικούς πειρασμούς, δίδοντας μεγαλύτερη βαρύτητα σ’ αυτήν και επικεντρώνοντας αποκλειστικά μερικές φορές το ενδιαφέρον του στο σώμα του, το οποίο κατά τον ρητοροδιδάσκαλο της κλασικής αρχαιότητος Ισοκράτη: «… ή χρόνος ανήλωσε ή νόσος εμάρανε;».

Πόσες φορές ο αγνώμων άνθρωπος δε σώθηκε χάρη στη δύναμη της ψυχής του, όταν βρέθηκε στο χείλος της απώλειας; Κι όμως, όταν ο κίνδυνος ξεπεράστηκε, αδιαφόρησε για τη φροντίδα της ψυχής του, γι’ αυτήν, που πολύ σοφά σμίλεψε ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός τους ακόλουθους ανεξίτηλους από τον χρόνο στίχους του: «Χαρές και πλούτη κι αν χαθούν και τα βασίλεια κι όλα, τίποτε δεν είναι, αν η ψυχή μένει στητή κι ολόρθη».

Τη δύναμη της ψυχής επικλέσθηκε ο μεγάλος πολιτικός της Αθήνας Περικλής, ο δημιουργός του Χρυσού αιώνα, κατά την εκφώνηση του γραμμένου από τον ανυπέρβλητο ιστορικό των αιώνων, γιο του Ολόρου, τον Αλιμούσιο Θουκυδίδη, για να τους τονώσει το ηθικό μπροστά στον όλεθρο, που επισείονταν: «Ους νυν υμείς ζηλώσαντες και το ευδαίμον, το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον κρίναντες μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους».

Παιδί της ευψυχίας η ελευθερία η θεόδοτη, που παύει να υπάρχει, όταν λείπει η ευψυχία. Αυτή που, όταν είναι στητή κι ολόρθη, δε φοβείται το άτομο κανέναν κίνδυνο, θωρακίζει τον νου και το σώμα του και οδηγεί σε μεγάλα επιτεύγματα. Αυτή, που οπλίζει το άτομο με τόση δύναμη, ώστε ενίοτε να ξεπερνά και τους φυσικούς κανόνες. Και η μακρά ιστορική μας πορεία έχει να επιδείξει απτά παραδείγματα, που κίνησαν το παγκόσμιο ενδιαφέρον.

Διερωτάται εύλογα κάποιος από πού αντλεί την τεράστια δύναμή της η ψυχή;

Και την απάντηση μας τη δίνει πειστικά και λακωνικά ο προσωκρατικός φιλόσοφος Ηράκλειτος τονίζοντας: «Ψυχής πείρατα τις αν εξεύροιο;»

Ματαιοπονούν ασφαλώς όσοι εναγωνίως αναζητούν να βρουν αυτά τα πείρατα της ψυχής, αν δεν πιστεύουν σ’ αυτήν.

Τα ανιχνεύουν μόνο, όσοι δεν την εγκαταλείπουν, αλλά τη σέβονται και την ενεργοποιούν, όταν βρίσκονται σε μεγάλους κινδύνους.

Η ψυχή μαζί με την εγρηγορούσα συνείδηση είναι η εγγύηση της αρμονικής συμβίωσης των ατόμων, είναι η δύναμη των μεγάλων έργων, είναι η βαθιά ευγνωμοσύνη προς τον δωρεοδότη Μεγαλοδύναμο και παράλληλα ηχηρό ράπισμα προς τους υλόφρονες και λάτρεις της χοϊκής πρόσκαιρης ύπαρξής τους.